Menntamál - 01.04.1956, Qupperneq 75

MENNTAMÁL
69
árum áður. Álíka hafa niðurstöðurnar orðið í öðrum
löndum, þar sem svipaðar rannsóknir hafa verið gerðar.
„En er þetta ekki miklu betra hér á landi?“ munu ef
til vill sumir segja. Ég hef enga ástæðu til að ætla, að svo
sé. Athuganir sem ég hef gert á unglingum, sem ég hef
hæfniprófað, gefa vísbendingu í þá átt, að íslenzkir
unglingar séu engir eftirbátar í því að gleyma því, sem
þeim hefur verið kennt í skóla. Sumir kannast ekki einu
sinni við frægustu núlifandi listamenn né forustumenn
á sviði stjórnmála og atvinnulífs.
„En hvernig má þetta vera?“ munu sennilega einhverjir
spyrja. „Þessir unglingar hafa þó lokið sæmilegum próf-
um.“ Já, það er nú einmitt það, sem þeir hafa gert, og það
sannar ekkert annað en það, að próf, sem tekin eru í skól-
um, eru engin trygging fyrir því, að unglingarnir kunni
neitt nokkrum vikum eftir að prófinu er lokið. Það er
sem sé tiltölulega auðvelt að berja inn í höfuðið á fólki
ákveðnu magni af þekkingarmolum þannig, að það geti
svarað ákveðnum spurningum á prófdegi, en þessi próf-
dagaþekking hefur sáralítið eða ekkert gildi. Hún er
fölsk ávísun, sem menn hafa gefið út í góðri trú, en hafa
í raun og veru gleymt því, að spariféð, sem nota skyldi
til greiðslunnar, er þrotið.
En er þá þetta eitthvert nýtt fyrirbæri í þjóðfélaginu
og hvernig á að kenna þessu fólki? Nei, þetta er ekki nýtt
fyrirbæri. Þetta er fólk, sem hefur svipaða greind og
sumt vinnufólkið á sveitabæjunum áður fyrr, sem sat
og táði ullarlagðana, kemdi ullarhárin eða þeytti rokk-
ana, meðan greindur húsbóndi las yfir því Njálu eða
aðrar klassiskar bókmenntir. Þroskamöguleikar þess voru
meiri þá en nú vegna þess að það var alla ævi í návist
sér greindara fólks. Nú hverfur þetta fólk oft út í verk-
smiðjurnar og vinnur þar ár eftir ár að því sama. Þegar
vinnudegi er lokið, er horfið heim til fjölskyldu, sem
stendur á svipuðu greindar- og þekkingarstigi, og má þá