Menntamál - 01.08.1966, Blaðsíða 61

MENNTAMÁL
147
feðm og almenns eðlis að sérhvert barn ætti að geta fundið
innan marka þeirra eitthvað til að skrifa um og jafnframt
stuðzt við eigin reynslu. Efni eins og t. d. „Sannleikurinn
er sagna beztur“ er aftur öllu hæpnara. Tæplega telur barn
sannleikann sagna beztan, ef það hefur hlotið refsingu fyrir
að viðurkenna að hafa gert eitthvað, sem því hafði verið
bannað. Það barn skrifar því ekki heiðarlega, ef það lætur
sem sannleikurinn sé sagna beztur.
Sumir telja að myndir séu tilvalin ritsmíðarefni. Aðrir
leggjast eindregið gegn því, að svo sé, og finnst mér að þeir
hafi meira til síns máls. Myndir hvetja barnið til að leita
frá sjálfu sér eftir efni, burt frá eigin reynslu og þeim
möguleikum, sem hversdagslíf þess býður til ritþjálfunar.
Ritsmíð, sem hefur mynd að efnisvaka, er því vart samin
af þeirri innlifun, þeirri einlægni í frásögn, sem einkennir
góða ritsmíð, sem styðst við eigin reynslu höfundar. Fyrir
talæfingar geta myndir þó verið hentugar, svo sem þegar
hefur verið á minnzt.
Svipuðu máli gegnir um kvikmyndir. Þær leiða barnið
gjarnan til að leita þess, sem er óvenjulegt og dramatískt,
einhvers, sem er utan þeirra eigin reynslusviðs og sveipar
þannig skugga þá hversdagsviðburði í lífi barnsins, sem
hafa raunhæfara gildi.
Smám saman má færa út kvíarnar í efnisvali. Aðrar náms-
greinar, t. d. saga og landafræði, munu með tímanum bjóða
nemendum upp á ýmsa möguleika. Þess ber þó ávallt að
gæta, að nemandi færist ekki í fang viðfangsefni, sem hann
hefur ekki haft af næga reynslu, þekkir ekki nægilega vel.
Kenna þarf nemendum að leita upplýsinga í bókum og
öðrum heimildum til að auka þekkingu sína um tiltekin
atriði; sá fróðleikur er síðan ræddur sameiginlega í tím-
um áður en hann er nýttur í ritsmíð.
Fjarstæðuritsmíðar þær, sem rnörg börn hafa gaman af
að semja, eiga rétt á sér, en skyldi þó ekki gefinn of laus
taumur í heildarkerfi ritþjálfunarinnar.