Æskan - 01.10.1970, Blaðsíða 69

SPURNINGAR OG SVÖR
Svar til Maríu: Nýfætt barn er hór um bil
50 cm á iengd og nær fullorðnum karl-
manni í hné. Á 20 árum meira en þre-
faldast likamshæSin, og meðalhæð ís-
lenzkra karla var orðin 173 sentimetrar
fyrir nokkrum árum og er sjálfsagt nokkru
hærri í dag. Menn halda áfram að vaxa,
jafnvel eftir 25 ára aldur, og ná hámarki
hæðar um þrítugt. Eftir fertugt lækka
menn um einn cm á hverjum áratug. Þessi
lækkun stafar aðallega af því, að brjóskið
í liðum þynnist og þornar. Þetta tekur
ekki sízt til hryggjarliðanna, sem eru
tengdir saman með þykkum liðþófum úr
trefjabrjóski milli liðbolanna. Þófar þessir
draga úr öllum hristingi við gang og
hlaup. Menn, sem liggja lengi rúmfastir,
hækka dálitið við rúmleguna, vegna þess
að þófarnir milli hryggjarliðanna hafa losn-
að við þrýsting og þrútnað. Það fer þá
líkt fyrir sjúklingnum og gömlum legu-
bekk, sem nýjar fjaðrir hafa verið settar
i og hefur þá hækkað um leið, að minnsta
kosti í fyrstu. Það líður þó ekki á löngu
er sjúklingurinn fer að verða á fótum, áð-
ur en brjósk og liðþófar fletjast á ný, og
maðurinn fær sína fyrri hæð. Á hverjum
morgni erum við lítið eitt hærri en kvöldið
áður, en lækkum eftir því sem á daginn
líður.
Vöxturinn fer eftir árstiðum. Börn vaxa
hraðar á sumrin en á veturna. Yfir vetrar-
mánuðina vaxa skólabörn 0,4 cm á mán-
uði, á vorin 0,6 cm og 1 cm á sumrin.
Meðalhæð karla í tempruðu beltum jarð-
arinnar var fyrir nokkrum árum 170 cm,
en kvenna um 160 cm. Vel vaxinn full-
orðinn karlmaður er hér um bil jafnmörg
kg á þyngd og hæð hans fer marga senti-
metra fram yfir einn metra. Þannig er mað-
ur, sem er 1,70 m á hæð, um 70 kg á
þyngd. Kona, sem er 1,60 m á hæð er
um 60 kg á þyngd. Þetta fer þó mikið
eftir byggingarlaginu.
heim kom, var þar fyrir fjöldi
uppivöðslusamra manna, sem
setzt liöfðu í bú hans og hiðl-
uðu lil konu hans. Forn-Grikk-
ir liöfðu svo miklar mætur á
kviðum Hómers, að unglingar
voru látnir læra þær utan bók-
ar. Oldum saman liafa þær ver-
ið lesnar í skólum viða um
heim, og cnn í dag vitna menn
iðulega í þær. Sveinbjörn Eg-
ilsson hefur l)ýtt þær á is-
lenzku.
Svar til A. B., 15 ára: Þú
getur lesið um þetta nám i
þættinum „Hvað viltu verða?“
í maí—júní-blaði Æskunnar
1969.
Þjóðhátíðardagar í
október og nóvember
1. okt. Kína.
4. okt. Nepal.
7. okt. Austur-Þýzkaland
20. okt. Tyrkland.
24. okt. Dagur Sameinuðu
þjóðanna.
3. nóv. Panama.
7. nóv. Sovétríkin.
11. nóv. Svíþjóð.
27. nóv. Libanon.
29. nóv. Júgóslavía og Albania.
30. nóv. Skotland.
Skák
Við skulum fyrst virða fyrir
okkur þessa stöðumynd, sem
birtist i júlí—ágúst-blaðinu. f
þessari stöðu á svartur (Zuk-
ertort) leik og á að máta bvit-
an (Schenks) í 2. leik.
Lausnin er þannig:
Hvítt Svart
Dd3 — flt
Halxfl — Rg3—e2 mát
Öryggisventlar kóngsins
Þið, sem þegar eruð farin að
tefla svolitið, bafið líklega tek-
ið eftir þvi, að eftir stutta
hrókun eru peðin á li7 og h2
cft færð fram um einn reit —
til h3 og h6. Þetta er venjulega
gert til ]>ess að kóngurinn eigi
ckki á liættu mát heima í sínu
eigin horði. Þetta á vitanlega
einnig við um reitina a7 og a2.
Ivomi andstæðingur þvi við að
skáka skyndilcga uppi í horð-
inu, t. d. með hrók, liefur kóng-
urinn þarna opnar bakdyrnar,
ef svo mætti segja. Hinu er
lieldur ekki að neita, að oft
veldur þetta veikingu á peða-
stöðunni hjá kónginum, eða á
„varnsrgarði" hans. Þessir
(■--------------------------------------
peðaleikir hafa oft leitt til
þess, að andstæðingur frcist-
ast til að fórna léttum manni,
t. d. biskupi, fyrir þessi peð
og fær þá stundum færi á
hættulegri sóknarlotu.
Tökutn Jiessa stöðumynd til
dæmis, en svartur á leik:
1. ----Hxli3
2. gxh — Dg5t
3. Kf2 — Rd3t!
4. HxR — Dh4t
5. Kgl — Dg3t
6. Khl — Dxh3t
7. Kgl — Dg3t
8. Khl — Hh8t mát.
fDakkiz JVÍ
ig langar hér með að færa fram
þakkir fyrir þessa yndislegu
ferð. Það var ábyggilega það
seinasta, sem ég gat látið mér detta I hug,
þegar ég var að svara þessum spurning-
um um London, að ég fengi að fára í
þessa ferð. Mór fannst bara líka skemmti-
legt að svara þessum spurningum. En eitt
er víst, að ég mun seint gleyma þessari
yndislegu ferð og hve þið Sveinn voruð
okkur góðir og lögðuð ykkur svo mikið
fram svo að allt var svo yndislegt. Ég
er varla búin að átta mig á þessu öllu
ennþá. Og ég vona bara að ég eigi eftir
að ferðast vlðar um heiminn og mér og
landinu minu til sóma.
Sóley Jóhannsdóttir.
541