Æskan - 01.01.1971, Blaðsíða 55

örg bréf hafa blaðinu borizt,
sem byrja eitthvað á þessa
leið: Mig iangar svo óskaplega
mikið til þess að verða leikari, hvar get
ég lært það?
1 il þess að verða leikari þarf fyrst af
öllu ieikhæfileika, það er að segja hæfi-
leika til þess að setja sig í annarra spor
°g lifa lifi þeirra þá stund, sem leiksýn-
ingin stendur yfir, og gera það svo trú-
verðugiega, að fullt hús af fólki trúi þvi,
að sú persóna, sem þeir horfa á, sé t. d.
Elisabet I eða Jón Hreggviðsson frá Rein,
®n án leikhæfileika getur enginn orðið
leikari.
Margir virðast álita, að þeir geti farið
1 leiklistarskóla og útskrifazt þaðan sem
leikarar, en reyndin er nú önnur.
í leiklistarskólunum, svo sem öðrum
listaskólum, getur hæfileika- og dugnaðar-
fólk lært margt nytsamlegt, en að verða
listamaður lærir fólk ekki, hvorki í þess-
ayi grein né neinni annarri, það er að-
eins hægt að kenna fólki tækni, en hún
er hverjum listamanni nauðsyn.----------—
En sértu nú samt sem áður ákveðinn í að
gerast leikari, þá getur þú byrjað að
Þjálfa sjálfan þig, þótt þú sért ennþá
ungur að árum, og þú getur gert þetta á
hinn skemmtilegasta máta. Hér eru nokkr-
lr leikir bæði fyrir leikaraefni og aðra:
I- vendu þig á að tala skýrt: Hlustaðu
a sjálfan þig tala, talarðu t. d. eitthvað
svipað og þessir strákar, sem hittust?
Annar þeirra var niðurdreginn, en hinn
kampakátur. Sá glaði spurði: „Kva e a
ðér?“ Sá dapri svaraði: „É va iakkaður
í gólanum í da.“ Þá svaraði liinn: „Nú
va þa, é va hakkaður.“
Það sem þeir vildu sagt hafa var, A:
„Hvað er að þér?“ B: „Ég var lækkaður í
skólanum í dag.“ „Nú var það, ég var
hækkaður."
Latmæli, svipuð þessari skrítlu, er allt
of algengur málgalli.
II. Hreyfðu vel varirnar, kjálkana og
tunguna, þegar þú talar. Þraut eins og
sú að segja skýrt: „Þrisvar sinnum þrí-
brotin blýkringla," er góð, og „segðu svo
skýrt spakmannaspjarir, að hvergi komi
saman á þér varir.“ Og einnig: „Stebbi
stóð á ströndu og var að troða strý, strý
gat ekki troðizt, þó Stebbi træði strý,
eintróð Stebbi strý, tvítróð Stebhi strý,
þrítróð Stebbi strý,“ og svo framvegis
Vandinn er að mismæla sig ekki. Þessi
þuja er góð öndunaræfing. Ef þið þurfið
að láta heyra til ykkar í stóru húsi, þá
er áríðandi að hafa nóg loft í lungunum,
það heyrist þá miklu betur til ykkar.
Leikari þarf oft að segja langar setn-
ingar, og þá er gott ráð að æfa sig á
leiknum „Faðir minn átti 50 geitur.“ Hann
er þannig:
III. Þú dregur djúpt að þér andann og
segir svo og reynir að missa ekki meira
loft en nauðsyn krefur: „Faðir minn átti
50 geitur og batt þær allar á eitt band,
batt eina, batt tvær, batt þrjár" og svo
framvegis. Þetta geta orðið æðimargar
geitur að lokum, en vertu ekki hissa þótt
þér veitist erfitt að ná 50 geitum á eitt
band í fyrstu tilraun, en þolinmæðin
þrautir vinnur allar, byrjaðu bara aftur,
sumir koma 70 á bandið eða fleiri.
Svo er það eitt, sem leikari verður að
gera, það er að læra utanbókar, oft löng
hlutverk. Til er leikur, sem þjálfar minn-
ið. Hann er þannig, að þeir, sem þátt
taka í leiknum, binda saman nafnorð:
IV. A segir: „Sími“.
B segir: „Sími, borð.“
C: „Sími, borð, stóll."
A: „Sími, borð, stóll, diskur.“
B: „Sími, borð, stóll, diskur, köttur.“
C: „Simi, borð, stóll, diskur, köttur,
mjólk.“
A: „Sími, borð, stóll, diskur, köttur,
mjólk, tuska.“
Og galdurinn er að halda áfram þul-
unni og gleyma aldrei orði. Þetta er nær
því ógerningur, nema búin sé til saga i
huganum um leið, og orðin þannig bundin
saman. T. d.: Simi stendur á borði, við
hliðina á borðinu er stóll, þarna á gólf-
inu er diskur með mjólk.
T. d. Sími, borð —
Sími stendur á borði, sem stóll stend-
ur við, diskur er á borðinu. Köttur liopp-
ar upp á borðið og lepur mjóik af
diskinum, hann stígur á barminn og
mjólkin fer niður. Hvar er tuska?
Og ef þið svo eftir á berið saman sög-
urnar, sem þið hafið búið til í huganum,
getur það orðið skemmtilegt líka, vegna
þess að þær verða áreiðanlega gjörólík-
ar. — —
En snúum okkur þá að leiklistarnámi í
skóla. — Þjóðleikhúsið rekur einn slík-
an leiklistarskóla, og er hann til húsa í
Lindarbæ í Reykjavík. Námið þar tekur
þrjú ár, en skólinn er starfandi frá 1.
október til 20. maí. Nemendafjöldi skól-
ans er aðeiijs 10—12, og álíka margir
kennarar kenna við skólann. Kennslu-
stundir eru þrjár á dag. Þeir, sem þreyta
vilja inntökupróf, verða að vera undir
það búnir að sýna á leiksviði tvo leik-
þætti eða „senur", svo sem 5 mínútna
langa, og einnig þurfa þeir að flytja af
sviði eitt ljóð, utanaðlært. — Nemendur
þurfa að vera 17 ára að aldri, og um
undirbúningsmenntun er það að segja,
að æskilegt cr landspróf eða menntaskóla-
nám, gagnfræðapróf eða miðskólapróf
koma þó til greina. Árlegt skólagjald er
kr. 5000,00, og skólastjóri leiklistarskól-
ans er þjóðleikhússtjóri, Guðlaugur Rósin-
krans. — Um atvinnuhorfur nýbakaðra
leikara er ekki gott að segja, nokkuð er
stéttin fjölmenn orðin, en á hinn bóginn
virðist aðsókn að leikhúsum höfuðstaðar-
ins góð nú, þegar þetta er skrifað, en
við slíkt blómstrar leiklistin og færir
væntanlega eitthvað út kvíarnar. — Fast-
ráðnir leikarar við Þjóðleikhúsið eru í
18.—25. launaflokki opinberra starfs-
manna. E. G.
55