Kirkjuritið - 01.07.1936, Síða 15

Kirkjuritið.
Kirkjufundur.
269
eigi vilja gera nefndinni, s'em hér er rætt um, upp „iilar hvatir“ í
málinu, er ýmsir myndu kalla, mætti ætla, að þeir liefðu haldið,
(í þessu sem ég kalla hugsunarleysi), að svona ætti þetta æ að
vera: Við þessi mál ætti íslenzk löggjöf að fást á þessa einu lund
— prestaköllum skal fækkað, eða með vinsælla orðalagi: Presta-
köllin eiga að stækka, þau á að sameina sem mest, hvað sem
öðru líður.
Þetta um hina „öfugu þróun“ í þessum efnum hér er ekki grip-
ið úr lausu lofti. Greinargerð töluleg, sem tekin hefir verið sam-
an, sýnir stuttlega:
1. AS fyrir 2 öldum (1737) voru í landinu taíin 198 prestaköll,
en ibúar landsins um 44400 (að meðaltali 224 manns í presta-
kalli).
2. Acf 20 árum fyrir aldamótin síðustu (1880) eru prestaköllin
141, en fólksfjöldinn 72445 (að meðaltali 513 í prestakalli).
3. AS nokkrum árum eftir aldamótin verða prestaköllin, með
lögunum frá 1907, 105 (það eru lögin, sem gilda i aðalatriðum
um skipun prestakalla, en ])á fór fram hin alkunna samsteypa),
þetta ár eru landsmenn taldir 81760 (i prestakalli varð þá að
meðaltali 778 manns). Eftir 1907 þurfti að nafninu til að fjölga
prestaköllum, svo
4. aS á f. á. og enn eru þau að lögum talin 107; mannfjöldinn
er þó 116243 (að meðaltali á prestakalli er þá orðið 1086 manns
sem vöxtur bæjanna á að sjálfsögðu mestan þátt i).
En þessi „öfuga þróun“ er líka eins dæmi hér ú landi ú síSari
tímum, þ. e. innanlands, þvi að það er aðeins þessi eina starfs-
grein, er fyrir þvi verður, að færð sé svo saman og rýrð. Að
heita má allsstaðar annarsstaðar á hinu opinbera sviði hefir
starfsmönnum veriS fjölgaS, og það sumstaðar gifurlega, enda
hefir svo verið látið heita yfirleitt, að það væri í réttu samræmi
við framþróun þjóðmálanna; og að sumu leyti hefir starfssviðið
og störfin aukist svo einmitt meS auknum fólksfjölda og víð-
tækari löggjöf, að á þessu hefir verið full þörf. En þeim starfs-
mönnum einum, sem alira embættismanna eru mestir fólksins
menn, i eSli og aSstöSu, prestunum, hefir stöðugt veriS 'fækkaS
þrátt fyrir fólksfjölgun. Miðað við það sem áður var lætur nærri,
aS mannfjöldi á íslandi á hvern prest hafi fimmfaldast, samkv.
framangreindu.
En hins vegar— þrátt fyrir það, að svo sem allsstaðar í öðrum
löndum myndi horfa betur og auðveldar með sameiningar og
samsteypur heldur en hér á landi, þar sem meðal margs annars
samgöngur eru þar víðast alöruggar og meiri hluti fólksins bú-
settar í þyrpingum (borgum) — telja þó fróðir menn í þessum