Kirkjuritið - 01.06.1942, Side 74

Júní-Júli.
Guðsþjónustusöngur.
i.
Svo langt, sem vitað er aftur í tímann, hefir söngur veri'ð
grein í guðsdýrkun manna. Fer þar saman tvent tilefni, bæði
það, að vert virðist, að gjöfin hin dásamlega lofi gjafarann, og
það, að söngur er mannssálinni áhrifamikið meðal til þess að
vekja og glæða neista guðsættar, sem hún á í insta eðli sínu,
veitandi fegurðarunun og sálarhelgun.
Sérstaklega hafði guðsdýrkun Gyðinga miklar mætur á söng.
Þaðan erfði kristnin þá hvöt, þótt börn hennar tækju lika upp
sönglegt snið og táknanir, sem ])á ruddu sér til rúms frá grísk-
um menningarbrunni. Segja má, að söngur hafi frá upphafi
kristnu guðsþjónustunnar verið ein höfuðgrein hennar.
Fyrst framan af munu hluttakendur guðsþjónustusamkomu
hafa sungið allir, hver eftir sínum hæfileika. Síðar (á miðöld-
um), er farið var að listræna sönginn meira, varð hann hlut-
verk einstakra sönglærðra manna, og náði þá sérlegri viðhöfn,
sem söfnuður hlustaði á án verklegrar hluttöku lil muna. Siðbót
Lúters jók aftur safnað.arsönginn að miklu. Og bráðum skiftist
sönglegt starf í kirkju í tvær greinar: Safnaðarsöng, oft leiddan
af hljóðfæri, og söng (tón) prestsins, sem nálgast meir lestur,
og svo er þetta enn. Þó starfar oft lika flokkur sönglærðra
manna (kór) til tilbreytni og viðhafnar og einkum i horguni
og stærri söfnuðum.
Þjóðkirkja vor fylgir lúterskum sið, eins og allir vita, svo
og í söngskiftingu; þó er hluttekning safnaðar miður almenn
en skyldi. —■ Vil ég nú fara nokkurum orðum um hvora grein-
ina fyrir sig.
II.
Samkvæmt nýjustu Helgisiðabók vorri er presti ætlað að tóna
fyrir altari víxlsöng við söfnuðinn, messuhænir og innleiðslu
altarissakramentis. Þess þarf varla að geta, að mikilsvert er, að
þetta hlutverk préstsins sé vel leyst af hendi. Bæði lotning fyrir
helgidóminum og guðdóminum, sem þjónað er, heimtar það, og
svo er það áreiðanlega sterk hvöt fyrir söfnuðinn til góðs söngs
frá sinni hlið, að presturinn sé sönggefinn og láti kirkjuna njóta
hæfileika síns. En þvi miður verður eigi sagt, að þetta sé svo
alment, sem óskandi væri. Þess skal þó minst, að á liðnum ár-