Kirkjuritið - 01.12.1945, Blaðsíða 63

Kirkjuritið.
Tímamót.
349
ing bindur alla ábyrga menn, lærða og leika, trúarlegu
félagsstarfi. Vöntun þeirrar sannfæringar aftur á móti
losar menn einstaklega þægilega við alla ábyrgð og ó-
mök í þessu efni, og þessvegna hætt við, að bún sé ekki
endilega alltaf sprottin af tárbreinni vitsmunalegri ráð-
vendni. Þó kann svo að vera stundum. Víst er um það,
að það hefir verið viðfangsefni og keppikefli ýmissa
mikilsháttar efnishyggjumanna að sýna fram á, að
ekkert samband ætti sér stað milli trúar og siðgæðis.
Sjálfur skáldkonungur Islands (er sumir kalla svo) hef-
ir í viðtali við mig fortekið með öllu, að um nokkurt
slíkt samband væri að ræða. Endalaust draga menn
skakkar álvktanir af því, að til eru trúaðir menn, sem
skortir siðgæði, og vantrúaðir menn, sem eru drengir
góðir. „Heiðnir" siðfræðingar iiafa mikið við það bjóstr-
að að smíða bindandi, fullnægjandi siðgæðismegin-
regLu, sem óbáð væri andlegri trú, en alltaf, að því er
mér virðist, komizt að niðurstöðum, sem jafnast á við
það, að mönnum sé sagt að taka sig upp á sínu eigin
hári.
Þessi síðasta styrjöld og allur hennar kunni og aug-
ljósi aðdragandi taka af öll tvímæli í þessu efni. Það
sem áður mátti ef til vill — með ýtrustu tilhliðrunar-
semi —- kalla skynsamleg' sannindi aðeins, er nú full-
gild reynsluþekking. Þar sem trúin á Gnð Föður og við-
urkenningin á bræðrarétti barna hans, lwers gagnvart
öðru, fjara út, þar fjarar siðgæðið út. Þar deyr mann-
úðin. Þar eru öll mannleg verðmæti í háska. Eða hvern-
ig gátu þjóðir, sem um langt skeið Jiöfðn gengið á und-
an um æðstu menningu, — skáldskap, listir, vísindi,
heimspeki, guðfræði, andlega frelsisbaráttu, kristilegt
beimilislíf — fallið niður í eymd takmarkalausrar vakl-
beitingar, grimmdar og' hryðjuverka? Svarið er, lauk-
rétt og ófengjanlegt: Þær voru afkristnaðar.
Skapi þessi dýrkeypta reynsla ekki tímamót í viðhorfi
mannkvnsins til trúar og trúrækni, þá er leiðtogum þess