Kirkjuritið - 01.07.1947, Síða 53

Kirkjuritið.
Menntun presta á Islandi
Eftir séra Benjamín Kristjánsson.
6. Klausturskólarnir.
Eftir að farið var að koma klaustrum á stofn á 12.
öld, fjölgaði injög menntasetrum í landinu og aðstaða
öatnaði til náms fyrir prestsefni. Þar hefir kennsla
löngum farið fram, og auk þess sem munkunum var
kennd latína liafa jafnan fleiri eða færri klerkar notið
Þar uppfræðslu. En misjafnlega milcil menntasetur liafa
klaustrin verið.
Það er bersýnilegt, að enda þótt skólahald liefði að
staðaldri verið á hiskupsstólunum, þá liefðu þeir ekki
öandarnærri annað að sjá um kennslu allra prestlinga,
eins og prestmergðin var orðin mikil í kringum 1200.
í kirknatali Páls biskups eru prestskyldar kirkjur tald-
ar 220 í Skálholtsbiskupsdæmi einu saman, en prestar
11111 290. Telst próf. Ólafi Lárussyni svo til í ritgerð sinni
Ulli þetta efni1), að samkvæmt þessu mætti áætla að
Ul11 1200 liafi guðshús í Skálholtsbiskupsdæmi verið sjö
kl átta hundruð, þegatr með eru taldar hálfkirkjur,
briðjunga- og fjórðungakirkjur (bænahús). Mundi þá
lúta nærri að áætla, að á landinu öllu hafi verið um
1100 guðshús en prestar um 430, eða rösklega fjór-
11111 sinnum fleiri en nú eru. Enn eru ótaldir messu-
djáknar, sem mikill fjöldi var af. Voru þá oft við hin-
ai' stærri kirkjur tveir og stundum þrír prestar og einn
eða tveir djáknar að auk. Þessi kirknafjöldi hélzt fram
yfir 1400 og fer jafnvel heldur fjölgandi, en gera má
rað fyrir að klerkum liafi ekki fjölgað að sama skapi,
hyggð 0g saga bis. 133.