Eimreiðin - 01.07.1927, Síða 109

CIMREIÐIN
RITSJÁ
301
Hinir einstöku þættir minna á brotasilfur, sem víst mætti gera góðan og
heilsteyptan hlut úr. Höf. hefði ált að Ieggja meiri rækt við að raða og
vinsa úr brotum sínum, áður en hann sendi þau frá sér í bókarformi.
Það, sem lýtir bók þessa, eru myndirnar í textanum. Þær eru flestar
eins og svartar eða gráar klessur, ólæsilegar og ógreinilegar. Höfundar
eiga ekki að vera svo lítilþægir að þola slíkar myndir í ritum sínum.
Þá er betra alls engar myndir að hafa. Mistökin geta verið pappír eða
myndamótum að kenna, nema báðar orsakir séu fyrir hendi.
7ón Eyþórsson.
Dr. Adolf v. Harnack: KRISTINDÓMURINN. Þýtt hefur Ásmundur
Guðmundsson. Seyðisfirði 1926.
Höfundur þessa rits, hinn frægi kirkju- og trúarlærdómasögukennari
við háskólann í Berlín, Adolf v. Harnack, er tvímælalaust einhver ágæt-
asti guðfræðingur mótmælendatrúar, sem uppi hefur verið. Enginn hefur
eins og hann rannsakað og túlkað sögu kristindómsins eftir þeim gagn-
rýnireglum, sem nú gilda um alla sögurannsókn. Hann er æðsti prestur
hinnar þýzku nýguðfræði, lærisveinn hins ágæta vísindamanns Albrechts
Ritschl í Göttingen og arftæki hans að ýmsum endurbótum í kenslu-
aðferðum og rannsóknum á rifum kristindómsins. Og þessar rannsóknir
lók hann og margfaldaði. Enda eru meða! lærisveina Harnacks ýmsir
þeirra, „er síðar hafa ásamt læriföðurnum sjálfum orðið ljósvakar nýrrar
aldar í heimi hinna guðfræðilegu vísinda vorra tíma“, eins og ]ón biskup
Helgason segir í formála þeim, er hann ritar að þessari íslenzku þýð-
ingu bókarinnar. Um Harnack og skoðanir hans hefur staðið geysi-
mikill styr, eins og kunnugt er. Hófst hann fyrir alvöru eftir að trúar-
iserdómasaga hans (Dogmengeschichte) kom út 1886. Þar sýndi hann
nteðal annars fram á, að erfikenningar kirkjunnar eigi ekki rót sína að
rekja til sjálfs fagnaðarerindisins, en séu meira og minna mótaðar fyrir
óhrif frá grískri heimspeki. Þótti mörgum hann rýra mjög gildi ýmsra
henninga kirkjunnar með skoðunum sínum, — og þykir enn — því eng-
■nn hefur eins og hann lagt til efniviðinn í þær mörgu og miklu deilur,
sem undanfarið hafa staðið víðsvegar um heim milli gamalguðfræðinga
°9 nýguðfræðinga. Þær deilur eru ekki alls ókunnar hér á landi. Það
hefur kostað geysimikil illindi, að koma guðfræðinni inn á svið reynsl-
nnnar og rannsóknanna, gera hana að vísindum. Fáum er það meira að
þakka en Harnack, hve það hefur tekisl. Má í því sambandi minna
ó deilu þá hina miklu, sem reis út af skoðunum hans á postullegu