Eimreiðin - 01.10.1937, Blaðsíða 26

370
ÞRÍR MEGINÞÆTTIR
eimreiðim
má kalla þessar þrjár hugmyndir uppgotvanir og taka til
tímana, þegar þær fóru að koma i Ijós. Hin fyrsta þeirra, og
sú sem mikilvægust er þeirra þriggja, er gjöf, sem trúin
hefur geiið mannkyninu; hinar tvær eru afkvæmi vísindanna.
Þessar hugmyndir eru:
1. Hugmyndin um liina gullvægu reglu.
2. Hugmyndin um náttúrulög.
3. Hugmyndin um alda-þroskun, eða þróun.
Fyrsta hugmyndin, sem sé sú, að sæla manns, varanleg-
asta fullnæging sjálfs manns, fáist með því að reyna að
gleyma sjálfum sér og leilast heldur við að slunda almenn-
ings gagn, þessi óeigingjarna hugsjón er svo gagnstæð hvöt-
um dýrseðlisins í oss, að það er engin furða, þó að hún
ætti lítinn þátt í hugsunum og athöfnum fornaldarinnar, eða
jafnvel þrátt fyrir játningar kristindómsins, í athöfnum nú-
tíðarinnar. Þó munu allir sammála um það, að Jesús frá
Nasaret sé æðstur, samræmastur og áhrifamestur skýrandi
þessarar hugmyndar, allra þeirra, er lifað hafa. Buddha,
Confucius og Sókrates höfðu allir við og við látið liana i
ljós, en Jesús gerði liana meginefni allrar lífsspeki sinnar.
Þegar hann sagði: »Alt, sem þér viljið, að aðrir menn gjöri
yður, það skuluð þér og þeim gjöra; þvi að þetia er lög-
málið og spámennirnirfí, þá geri ég ráð fyrir, að hann nieð
síðustu setningunni liafi átl við það, að í þessari meginreghi
teldi liann fólgið alt, sem boðið hafði verið og fyrir sagt
að hún fæli í sér alla skyldu og æðslu viðlcitni.
Þegar nú líf og kenningar Jesú urðu trúargrundvöllur allra
Vesturlanda, þá var það vissulega geysi-mikilvægur viðburður
fyrir örlög mannkynsins, því að þá voru nýjar hugsjónir ský-
laust og opinberlega viðurkendar af mjög álitlegum hluta
mannkynsins, hluta, sem alment mun talið að hafi átt drjúgan
skerf af mannsorku og framfarahæfileikum heimsins og hefur
í reyndinni ákveðið að miklu leyti stel'nu mannlegra framfara.
Gildi þessa viðhurðar fer jafnvel ekki eftir því, livorl Jesús
er söguleg persóna. Gagnið, sem hin kristna trú liefur gert,
trú mín á kjarna kristindómsins mundi ekki minka, þó að
það yrði á einhvern liátt uppgötvað, að Jesús liefði ekki
verið til. Ef hugsanirnar og hugsjónirnar, sem hann táknaði,