Eimreiðin - 01.10.1937, Blaðsíða 70

414
NONNI ÁTTRÆÐUR
EIMREIÐIN'
sem þannig hafa aiið aldur sinn fjarri ættjörðu sinni og
haldið hróðri hennar á lofti, er Jesúíta-presturinn síra Jón
Sveinsson. Æfi þessa merkismanns, sem vafalaust mun vera
einn hinna frægustu íslendinga bæði fyr og síðar, hefur verið
svo viðburðarik og merkileg, að mér finst hlýða að geta hans
að einhverju nú, er hann er i þann mund að byrja hinn ní-
unda tug æfi sinnar. Ekki sízt fyrir þá sök, að ég varð fyi'ú'
nokkrum vonbrigðum, er hans var hvergi að neinu getið, er
hann varð 75 ára að aldri, fyrir finnn árum síðan. Eins og
flestum mun kunnugt er síra Jón Sveinsson Norðlendingur
að ætt og uppruna. Faðir hans, Sveinn Þórarinsson, var
kominn af ætt þeirri, sem kend er við Hrólf hinn sterka
Bjarnason frá Álfgeirsvöllum í Skagafirði, hinni svonefndu
„Hrólfsætt“. Ætt þessi hefur verið rakin til Auðar hinnar
djúpúðgu. Eru margir hinna beztu rnanna taldir til hennar,
enda var Auður kynsæl rnjög, svo sem kunnugt er. Margir
forfeður Svéins voru mikilmenni, svo sem Loftur hinn ríki
Guttormsson, sem talinn var skáld gott. í móðurkyn átti
Sveinn til góðra hagyrðinga og alþýðuskálda að telja. Hafa
nokkur þeirra komist í tölu fremstu skálda, eins og' t. d.
Kristján Jónsson. Voru þeir Sveinn systrasynir að frænd-
semi. Minnist Sveinn Kristjáns nokkrum sinnum í dagbók-
um1) sínum og harmar mjög örlög hans. — Sveinn var fæddur
að Kýlakoti í Kelduhverfi hinn 17. marz 1821. Ólst hann þar
upp þar til hann réðist til Húsavíkur og gerðist þar verzlun-
armaður. Þar dvaldi hann nokkur ár, unz hann gerist skrifari
hjá Pétri amtmanni Hafstein. Þeirri stöðu hélt hann sam-
fleytt í 19 ár. Sveinn settist að á Möðruvöllum hjá amtmanni
og dvelur þar til ársins 1863. Það ár er hann settur konung-
legur umboðsmaður yfir Möðruvelli og flyzt þá til Akureyrar.
Sveinn var vel gefinn maður um margt og víðlesinn mjög.
Rithönd hans var forkunnar fögur, og hann þótti ritfær
manna hezt. Bera dagbækur hans ljósan vott um þetta livort-
tveggja. Dagbækur hans ná yfir um 30 ára bil. Skrifaði hann
í þær svo til á hverjum degi meðan kraftarnir leyfðu. Eru
seinustu dagbókarblöðin dagsett hinn 10. júlí 1869, aðeins
6 dögum fyrir andlát hans. Fór svo mikið orð af vandvirkm
1) Handritasafn Bókmentafclagsins nr. 680 8vo.