Eimreiðin - 01.07.1940, Blaðsíða 22

222
ANDVÖKUR HINAR NÝJU
eimreiðin
honum kaflann úr Sighvatsþætti um Óttar svarta. Af þessu
spratt Ástríður Ólafsdóttir Svíakonungs. Hafði Stephan
aldrei komist yfir Sighvats þátt eða Flateyjarbók. f Vöggu-
vísum talar Stephan beizkustum orðum um ísland, og er
gott að vita hvernig á því stendur. En þá tekur hann upp
þykkjuna fyrir Þorstein Erlingsson, sem honum finst alþingi
níðast á. Sigurður Nordal setur þetta kvæði fyrst í flokkinn,
sem helgaður er einyrkjanum, en vafasamt þykir mér að það
eigi þar heima, vegna þess að það snertir hagi Stephans
ekki hót. Hann er sjálfur bóndinn, sem -á alt undir sól og
regni og hefur aldrei ætlast til neinna fríðinda frá íslands
hálfu. En það stendur honpm eklci í vegi fyrir réttum skiln-
ingi á kjörum Þorsteins sem menntamanns og þeirri sið-
ferðilegu kröfu, sein hann átti á því að fá listaverk sín ineð
öðru en óþökk goldin.
Þegar Helgi Stefánsson lézt, rituðu vinir hans Stephani
bréf og báðu hann að yrkja eftirmæli. Sendu þeir honum í
bréfinu 20 dollara. Stephan orti þá Helga-erfi, sem stendur
í Úrvalinu, og galt hvern dollar með vísu. Hér rækir Stephan
sitt fyrsta og æðsta boðorð, að láta aldrei upp á sig standa i
neinu, né bregðast trausti nokkurs manns.
VII.
Vér tölum alloft um það, að menn sæti hörðum örlögum
og fái ekki að njóta sinna dýrmætustu hæfileika. Því hefm'
stundum verið hreyft um Stephan i seinni tíð, enda segir Sig"
urður Nordal að hann hafi sjálfur gjörla skynjað harmleik ör-
laga sinna. Ég held að þessi orð séu að mestu sprottin af
ástúð Sigurðar á Stephani og hrygð hans yfir því, að þessi
afburða gáfuinaður og snillingur skildi þurfa að slíta sér út
á þrældómsvinnu alla æfi. En var ekki Stephani þetta lífs"
nauðsyn til þess að verða sá sem hann varð? Vér getum hugS"
að honum margar leiðir, þó að hann hefði ekki farið til
Ameríku. Hann hefði getað orðið bóndi í átthögum sínum.
kannske góðbóndi á góðri jörð, en kannske hefði hann tekið
sér bólfestu uppi við nakin og gróðurlaus fjöll og setið þar
i trássi við sandfok og umnæðing. f þeim sporum hefði hann
getað orðið slcáld eins og Indriði á Fjalli og Guðmundur Frið-