Eimreiðin - 01.07.1940, Síða 103

eimreiðin
RITSJÁ
303
höfn og fjallar um ástamál þriggja systra, sera eru næsta ólíkar að upp-
lagi og skapferli. Saga ]iessi er allgóð sálarlifslýsing, en heilsteyptasta
smásagan er sú þriðja i röðinni. Hún lieitir Kaupakonan og er um unga
kaupstaðarstúlku, mestu stássrófu og landeyðu, sem ræðst kaupakona
1 sveit og gerir þar uppsteyt móti öllum lieimilisreglum og vinnubrögð-
um og verður þar af leiðandi fyrir átölum, en bjargast úr þvi öllu sam-
an vegna þess, að bóndasonurinn á hcimilinu er strax skotinn í henni og
kvænist lienni að lokum. Sagan Hneykslið er sennilega rituð áður en
landlæknir kom fram frumvarpi sínu um fóstureyðingar, því annars
yrði að telja samræðu þeirra kunningjakonanna í sögunni dálitið óheppi-
lega. Eintal skrifstofustjórans og Dauðastundin eru hvorttvcggja myndir
af mikilvægum timamótum í lífi tveggja manna, sem liafa verið mestu
syndaselir, en átta sig ekki á því að svo hafi í raun og veru verið, fyr
en það er orðið hejzt til seint. Síðasta sagan, Burtförin, er af hreppa-
flutningi frá þeim tímum, er það var enn i lögum að flytja skyldi
sveitarómaga án þeirra samþykkis og setja niður þar, sem hreppsbúum
hentaði bezt. Sögutækni þessa nýja kvenrithöfundar, sem nú hætist í
hinn tiltölulega fjölmenna hóp þeirra, sem fyrir er, virðist vera svo að
Segja eingöngu óbrotinn, beinn frásagnarstíll og fer sjaldan þar út yfir.
Samtöl eru sárfá og dramatískar lýsingar einnig. Sumstaðar er komist
úvenjulega að orði, svo sem i sögunni Eintal skrifstofustjórans (bls. 110);
”Hann var alveg gefinn upp á þvi“ (þ. e. kvenfólkinu), i stað „hann
hafði alveg gefist upp á því“, eða „hann var alveg uppgefinn á því“.
Hrðatiltækið í sögunni kannast ég ekki við. Ég hygg að mörgum sé for-
vitni á að kynnast þessum nýja höfundi, því þó að fæstar sögurnar skilji
eftir djúp álirif, þá er ýmislegf i þeim ve) athugað og sumar þeirra
dágóður skemtilestur. Sv. S.
Ilirgir Vagn: ÖRLÖGIN SPINNA ÞRÁÐ. Ak. 19í0. (Þ. Thorlacius).
Höfundinn hef ég aldrei heyrt eða séð og veit ekki einusinni livort hér
cr um dulnefni að ræða eða ekki. En þessa bók hans, sem eru fjórar
smásögur, las ég mér til ánægju. Þær hafa allar nokkuð til síns ágætis
' °g það sem er alt of sjaldgæft um nýja liöfunda: hér má kenna sjálf-
stæðan tón, sem hvorki er bergmál annara cða falskur. Þetta mun vera
byrjandaverk og vert að gefa gaum þvi, sem síðar kann að koma frá
Penna þessa ókunna liöfundar. Hann á það til að segja setningar, sem
leiftra. Sv. S.
Knut Hamsun: SULTUR. Jón Sigurðsson frá Kaldaðarncsi þýddi.
ftvik lg.ío. (Bókaútgáfa Menningarsjóðs). — Það er nú rétt liálf öld síðan
Sagan „Sult“ kom út i bókarformi. En áður liöfðu kaflar úr lienni birzt
* danska tímaritinu Ny Jord (1888—1890) undir dulnefni. Þegar bókin
bom út og nafn höfundarins varð kunnugt, hlaut hann frægð fyrir, þá
britugur ag aj,jri j,ag er þvj enganveginn illa til fallið af hinni nýju
bókaútgáfu Menningarsjóðs að láta Sult koma fyrir almenningssjónir