Eimreiðin - 01.07.1942, Síða 112

288
RITSJÁ
I',I M
Til að skilja sögur Skjoldborgs
verður að hafa nokkra innsýn i
kjör dansks sveitafólks og ])ekkja
]>au ])jóðfélagslegu öfl, er þar liafa
vcrið að verki. Bændastéttin í Dan-
mörku var eins og í öðruin lönduni
luiguð af aðli og öðrum stórbokk-
uni, en braut af sér fjötrana á síð-
ari liluta 18. aldar og náði miklum
efnalegum framförum og margvis-
legri menningu á 19. öldinni, sem
meðal annars hefur sýnt sig i al-
þýðuskólum, samvinnufélögum o.
fl. En þeir, sem aukin réttindi öðl-
ast, gleyma oft öðrum og telja rétt-
indin einkaeign sína. Neðan við
hina eiginlegu hændastétt stóðu
hjáleiguhændur og hjú, er sættu nú
litlu hetri meðferð af óðalsbænd-
um en þeir sjálfir liöfðu sætt af
hálfu aðalsmanna. Lagaðist ]>etta
misrétti ekki, fyrr en jafnaðarstefn-
an tók að festa rætur úti um sveitir
landsins. Skjoldborg var málsvari
þessara stétta í ræðu og riti. Ferð-
aðist hann, flutti fyrirlestra og
stofnaði féiög meðal þeirra. Nú
hafa stéttir þessar l)ætt kjör sin,
og nú eiga hjáleigubændurnir
margir landskika þá, er þeir áður
fengu ieigða.
Saga sú, sem nú birtist i is-
lenzkri ])ýðingu kom fyrst út á
dönsku 1906. Sagan er af Söru,
dóttur fátæks búsetumanns i Pil-
viðarkoti, er ræðst sem vinnukona
til stórl)óndans i Engigerði. Takast
nú ástir með Söru og Andrési,
einkasyni hjónanna i Engjagerði,
en Adam var ekki lengi í Paradis.
Elskendurnir eru reknir úr aldin-
garðinum. Hin drcmbna húsfreyja,
Marin, móðir Andrésar, kemst að
leyndarmálinu, og þá er ekki að
sökum að spyrja. Syninum, sein c,
heldur laus í rásinni, er komið
kynni við stórhóndadóttur l)íir
nágrenninu, og síðan er honui
komið i húnaðarskóla. ÞafS er
þarfi að rekja söguefnið ineira’
])ví að það er lesandanum hollas
að gera sjálfum.
Sagan er ckki stór í sniðm ’
ekki lýst mildum eða sérkennileí'
um persónum, heldur hversdags
fólki, sem iiöf. lætur koma til d>
anna eins og það er klætt, en dub
ar það ekki í neinar spariflíkur’
En hún lýsir allvel störfum °í’
hugsunarhætti fólksins, og írasUf1
in er einföld og látlaus og hei
andi, víða mjög fjörlega sk'1
I’ótt sagan sé fyrst og fremst ásta
saga, mótast hún nokltuð af s 1
arlegum viðliorfum, þar sein 1
skákar fram saklausu og hjálpa
,cttar'
vana uinkomuleysinu gegn *
drambi, sjálfselsku og yfirstét*’
kennd stórbændafólksins. j
Sagan virðist yfirleitt vera '
þýdd og málið mjög þokkaleg*
Ivtalítið, og er ]>að meira en h*
•«ingal
er að segja um margar 1>J° . .
sýnisl
nú á döguin. Þýðandinn =•
seilast nokkuð til óvenjulegra °r
og á stöku stöðum finnst sv
Jiýðingarbragð. Ekki hef ég ^
orðtækið út um alla tranta • ’ ^
57). Að vísu getur trantur
lueð eða lióll. StáS (hls. 87) er n° ,
að í fleirtölu, en á ekki a® 'C'^;lS
flt. fremur en t.d. fóll;. Orðið sko’
(hls. 143) er danska og astæo
að taka það inn í 'islenzkunm ^
Eftir Skjoldborg birtist a ,
lenzku 1918 sagan Nú kgnsl
]>ýðingu eftir Björgu Þ. Blönda^
,’olit*®
l)C.',rt