Eimreiðin - 01.10.1945, Blaðsíða 54

278
JÓHANN MAGNÚS BJARNASON
KIMREIÐIN
kleift að liasla sér völl með sæmd í erlendri heimsálfu. Beztu
kynfylgjur íslendinga voru uppáhaldssöguefni hans.
En trú hans á liið góða í manneðlinu var ekki eingöngu
bundin við landa hans. Hún var almenns og alþjóðlegs eðlis.
Sögur lians sýna hann sem mannvin og djarfan, bjartsýnan vík-
ing. Það er fágætt að liitta fyrir í sögum hans persónur ger-
sneyddar ölluin góðum eiginleikum. Honum var lagið að finna
perluna í liverri sál, hversu djúpt sem liennar varð að leita.
Síðustu árin, sem Magnús lifði, átti liann við mikil veikindi
að slríða, og tafði það liann eðlilega frá ritstörfum. Hann lá
allan fyrri liluta ársins 1944 á spítala í Winnipeg, og var þar
gerður á lionum læknisskurður. Eftir að liann kom lieim til
Elfros af spítalanum liafði hann nokkra fótavist og vann þá
nokkuð að skriftum. Sagan Fúgæt frœndrœkni, í þessu liefti Eim-
reiðarinnar, mun vera það síðasta, sem liann lét frá sér fara til
birtingar. Handritið var sent Eimreiðinni fyrir ári, en skipið,
sem flutti það, fórst af styrjaldarorsökum ásamt öllum pósti og
þar með handritinu. Nú í haust fékk ég aflur nýtt' handrit að
sögunni, en um söguna sjálfa segir liöf. í hréfi til mín, dags. 3.
ágúst J). á.: Smásaga Jiessi er í raun og veru um dálítið atvik í
ævisögu minni — atvik frá Jieim dögum, er ég á fjórtánda ári
eeldi dagblöð austur við liafið. Endurminningin um góða menn,
sem við kynnumst, einkum á unglingsaldrinum, getur lialdizt í
fjölmörg ár — alla ævi.“
Daginn eftir að handritið var sent af stað í annað sinn lieini
til gamla landsins, með Jiessu bréfi, skrifar höf. mér langt bréf
með simii föslu og fögru liönd, sem liélzt jafn áferðarfalleg fram
á síðustu stundu, Jiótt bréfritarinn væri kominn á 80. aldursár.
Bréf Jietta, dagsett 4. ágúst 1945, eða réttum mánuði áður en
hann lézt, er síðasta bréfið, sem ég fékk frá honum. Ég get ekki
stillt mig um að birta hér stuttan kafla úr Jiessu hréfi, af því að
Jiað varpar Ijósi á líf, starf og ævilok þessa ágæta mannvinar og
skálds. Kaflinn er um dagbók skáldsins:
„Ég skrifa alltaf við og við smákafla í Dagbók mína, sem er
mitt langlengsta skrif og nær frá 1. nóv. 1902 allt til Jiessa dags.
1 henni er ótalmargt, sem lítið eða hreint ekkert bókmenntalegt
gildi liefur og á þess vegna mjög lítið erindi til almennings. En
sú er J)ó ofurlítil bót í ináli, finnst mér, að ég hef gert mér það að