Eimreiðin - 01.10.1945, Blaðsíða 88

312
LEIKLISTIN
EIMREIÐIN
ingar eins og henni ber.
Leikfélag Reykjavíkur hefur í
þessu efni svo sem oft endranær
gefið gott fordæmi. Félagið tók
á þessu hausti til sýningar sjónleik
eftir ónafngreindan H(æstvirtan)
H (öfund), Uppstigning. Þessi
leikur var 200. verkefni félagsins,
að vonum hærri tala en nokkurt
annað leikfélag landsins getur
stært sig af. En þess verður ekki
minnzt fyrst og fremst í sam-
bandi við sjónleikinn, hve aftar-
lega hann varð í röðinni, heldur
hins, að hann er fyrstur í sinni
röð. Hér kemur í fyrsta sinn fram
höfundur, sem brýtur alveg í bág
við arfteknar reglur leiksviðsins
í Iðnó. Hann notar leiktjöld í
þeim ákveðna tilgangi að draga
dár að skikkanlegu fólki, sem
kemur í leikhúsið í þeirri góðu trú,
að þar sjái það spegilmynd af
lífinu. Það er hans fyrsta brot,
að hann kastar sýndinni (illusjón-
inni) fyrir borð. Hans annað brot
er það, að hann notar leiksviðið
fyrir prédikunarstól. Hvern skoll-
ann á það nú að þýða að útausa
sér yfir þetta skikkanlega fólk í
annari persónu fleirtölu, eins og
það hafi eitthvað til sakar unnið,
þótt forpokaður prestur í ein-
hverju plássi fyrir norðan eða
sunnan sleppi sér út úr kvenna-
málum? Og þetta er náttúrlega
alvarlegt brot — á góðum siðum.
En nú kemur það merkilega. Mað-
ur skyldi ætla, að annað klæddi
leiksviðið í Iðnó betur en kubba-
leikur, prédikari og brúðútif, en
hvað skeður? Þetta fer allt ágæt-
lega saman hjá hæstvirtum höf-
undi, aðeins þykir honum sjálfum
svo gaman að þessum tilfæringum
sínum, að undir lokin getur hann
ekki stilt sig og gætir þá ekki hófs
(reipdrátturinn um prestinn).
Sjónleikurinn „Uppstigning“ er
ádeiluleikrit. Allir fjórir þættir
þess eru ein samfelld ádeila á
háttvirta áhorfendur. Ádeila þessi
missti að verulegu leyti marks, ef
jafnframt skini ekki í satýr-
ásjónu hæstvirts höfundar sjálfs
í öllum fjórum þáttum, en einmitt
fyrir hlífðarleysi höfundarins við
sjálfan sig er leikurinn merkileg-
ur og ádeilan hvöss. Ef til vill er
það þess vegna, að höfundurinn
hefur kosið að leita skjóls í nafn-
leysinu, en hvernig sem það nú
er, ber að virða hlédrægni höf-
undar í þessu efni. Verkið lofar
meistarann.
Meðferð Leikfélags Reykjavíkur
á leiknum var í fyllsta máta við-
unandi. Hlutverkum var skipt milli
leikenda af glöggum skilningi á
hæfileikum hvers og eins, og leik-
stjórn LArusar Pálssonar tiltakan-
lega viss og örugg. Sjálfur átti
hann þungu hlassi heim að aka,
sem var hlutverk prestsins, séra
Helga, og hann kom því heim
nokkurn veginn heilu. Atriðið á
fjallinu var helzt til líkt atriðum
úr Pétri Gaut. Stærsta vinninga
báru þær frá borði Anna Guö-
mundsdóttir og Arndís Björns-
dóttir. Hefur Onnu ekki í annan
tíma tekizt betur, en báðar voru
þær trúverðugir fulltrúar þeirra
tegunda kvenna, sem hlutverkin
bjóða upp á. Víst væri ástæða til
að nefna fleiri leikendur, en því er
sleppt. Þó má ekki láta hjá líða
að geta þess, að það var hressandi
að sjá Þorstein Ö. Stephensen
aftur heima hjá sér, hann venur
komur sínar alltof sjaldan á leik-
sviðið. L. S.