Eimreiðin - 01.10.1945, Blaðsíða 85

eimreiðjn
DÁLEIÐSLAN OG DRAUMALANDIÐ
309
ingu á eðli hennar, sem Heiden-
ham liefur komið með. Hann
hygg ur, að daleiðsluastandið
stafi af einangraðri magnan
ákveðinna skynjana, frumur
heilabarkarins komist undir
sérstakt farg með þeim afleið-
ingum, að meiri þensla eigi sér
8tað í liinni æðri heilastarfsemi.
Tilbreytingarlaust hljóð eða
fyrirbrigði veldur drunga og
svefni. Og skyndileg og sterk
verkun, svo sem snöggur hávaði
eða ljósglampi, veldur því, að
maður hrekkur upp úr svefni.
Hvað gerist þá í raun og veru,
er maður er dáleiddur í fyrsta
sinn með því að láta hann stara
á bjartan eða lýsandi hlut? Eft-
irtekt lians er allri beint að
einni skynjan aðeins. Hann úti-
lokast liægt og liægt frá öllum
öðrum áhrifum umhverfisins,
unz liann að lokum sér og skynj-
ar ekkert annað en þenna eina
hlut og missir meðvitund um
allt annað. Kemur loks að því,
að sjónstöðvarnar verða ör-
þreyttar og Jiætta að geta starf-
að eða svarað liinni síendur-
teknu livatningu, unz sjónskyn-
ið deyr út með öllu og eftir
verður liugrænt tóm eða „með-
vitundarleysi“. Hinn dáleiddi
liefur nú gengið í gegnum þrjii
stig. 1 fyrstu var liann búinn
fjölskynjun liins lieilbrigða
manns, sem í sífellu tekur við
ótal álirifum um öll skynvit sín.
Smásaman útilokast aJlt nema
ein skynjun eða liugsun um þá
mynd, sem hann verður að
liorfa á og beina allri atliygli að.
Og að lokum er svo þriðja stig-
ið, þegar liugur lians er orðinn
með öllu tómur og sviftur
liverri liugsun og skynjun.
Inn í þetta sópaða og lirein-
fágaða lierbergi Jiugans getur
svo dávaldurinn þrýst liug-
myndum frá sjáJfum sér. Það
má taka líkingu af sólargeisla,
sem nær að skína inn í nið-
dimmt lierbergi. Vegna and-
stæðu myrkursins skín geislinn
með margföldum skærleik og
ljóma við það, sem annars væri.
Á sama Jiátt. verkar liugmynd
dávaldsins á ímyndunarafl hins
dáleidda með margfaldri orku
á allt umliverfi sálar lians.
í meðvitundarleysi (coma),
sem stafar af sjúkdómi, er löm-
unin alger, en í dáleiðslu má
létta lienni af að nokkru eða
öllu leyti að skipan dávaldsins.
Hann getur vakið liverja lieila-
stöð af annarri til margfaldaðr-
ar starfsemi við það, sein á sér
stað í vöku. Þannig getur hann
magnað svo þefskynjan liins
dáleidda, að þó að liann sé ger-
samlega ónæmur fyrir lykt af
sterkasta salmíakspíritus, sem
Iialdið er fast upp að nefinu á
honum, er hann augnahliki