Eimreiðin - 01.04.1957, Page 86

158
EIMREIÐIN
gangi að skynja og sýna samband
orsaka og afleiðinga, láta okkur
verða þess vísari, að live miklu leyti
persónurnar eru sinnar eigin gæfu
smiðir og hvern þátt örlögin eiga
í farnaði þeirra. Þetta tekst mis-
jafnlega, þó að allar sögurnar séu
læsilegar og flestar þannig, að les-
andinn muni bæði persónurnar og
heildarblæinn. Tvær af þeim sög-
um, sem mér virðast ekki hafa tek-
izt æskilega vel, eru verðlaunasög-
ur, Blautu engjarnar i Brokey og
Jörð í festum. í þeirri fyrrnefndu
hefur höfundurinn farið lengra á
þeirri braut en góðu hófi gegnir
að láta lesandann geta í eyðurnar,
svo að í sögunni verður listræn
eyða; í hinni tekst lionum ekki að
gæða atburðarásina þeim span-
þunga og aðalpersónuna þeirri
glæstu, harmrænu reisn, sem efnið
gefur tilefni til og þar með krefur.
Fjórar sögur þykja mér bera af
hinum: Tvœr sögur, þar sem höf-
undurinn sýnir lióflátlega, en mjög
eftirminnilega viðsjála harmglettni
lífsins, Kaupverð gcefunnar, saga,
sem samin er af mikilli íþrótt og
nærfærinni þekkingu á hinum
gagnverkandi áhrifum meinlegs at-
viks á tilfinningatengsl föður og
sonar, Hin eilifa barátta, sem þrátt
fyrir einfaldleg og ótízkubundin
viðhorf — eða kannski einmitt
vegna þeirra — er táknræn langt
út fyrir sinn tíma og sinn vettvang,
— og loks Ánamaðkar, sem speglar
á áhrifaríkan hátt persónuleik
mikils mannsefnis, er lífið hefur
í ótíma lagt á miklar og erfiðar
skyldur.
Þetta er fyrsta bók Jóns Dan og
mun þar mestu valda það, er við-
fangsefnin og þau tök, sem hann
tekur þau, vitna glögglega, að hon-
um mun þykja ærið þung ábyrgð
hvíla á þeim mönnum, sem gerast
í senn dómarar og leiðbeinendur
samferðamanna sinna. En hann
hefur náð þeim þroska og þeirri
listrænni tækni, þar sem honum
tekst bezt, að vonandi verður þess
ekki langt að biða, að ný bók ber-
ist frá hans hendi.
Guðm. Gislason Hagalin.