Eimreiðin - 01.01.1966, Qupperneq 22

10
ElMREIÐlN
um handritamálið, „De islandske hándskrifter — stadig aktuelle' •
Það kom fyrst út 1954 og önnur útgáfa 1955. Frá fyrstu til öftustu
síðu er ritið gagnrýni á nefndarálitinu. Hann dregur mjög í efa
vísindalegt gildi og áreiðanleik álitsins, og málflutningur hans er
svo rólegur og nákvæmur, að ekki var unnt að skella skollaeyrum
við honum.
Svar Bjarna við áliti nefndarinnar kom miklu róti á málin. Rtt
hans var rætt á öllum Norðurlöndum, en hér er ekki rúm til að
geta allra blaða, sem skrifuðu um það. Þekktir sérfiæðingar viður-
kenndu það og hrósuðu því mjög. Hér skal aðeins nefnd ritgerð
í „Dagbladet“ í Oslo eftir formann norska rannsóknarráðsins, dr.
phil. Hallvard Mageröy, og neðanmálsgrein í „Morgenbladet“ i
Oslo, eftir dr. Ivar Eskeland. Ennfremur kom heillar síðu grein i
finnska stórblaðinu „Helsingin Sanomat“ 17. febr. 1957, eftir dr.
Toini Havu. Loks ritaði sænskur útgefandi íslendingasagna, dr.
phil. Áke Ohlmark, langa grein í „Aftenposten“ í Stokkhólmi með
fyrirsögninni: „Skilið íslandi aftur handritum þess!“ Hann átti við
íslenzku handritin í Svíþjóð, og greinin var skrifuð vegna áhrifa
frá bók Bjarna M. Gíslasonar, sem hann fór mjög lofsamlegum
orðum urn.
En langmest áhrif hafði rit Bjarna í Danmörku, sem eðlilegt
var. Einn af andstæðingum afhendingarinnar, cand. mag. Niels
Áge Nielsen, viðurkennir í grein í „Árhus Stiftstindende“ 23. febr.
1955, að Bjarna hafi tekizt að senda „hvassar örvar inn á milli
hringanna á þeirri brynju, sem menn héldu að væri örugg, hið
vísindalega nefndarálit". Upp frá þessu verður Bjarni M. Gíslason
fyrir mörgum skeytum andstæðinganna. En hann hafði auðsjáan-
lega undirbúið sig vel undir átökin, því að um það eru allir sam-
mála, að í þeim deilum, sem nú urðu, tapaði hann ekki fótfestu,
heldur vann á jafnt og þétt og fékk stöðugt fleiri til liðs við sig.
Þetta hafði sterk áhrif meðal lýðháskólamanna, þar sem menn
höfðu traust á málflutningi hans, og þó að lýðskólamenn hefðu
verið hikandi um stundarsakir, risu þeir nú upp sem einn maður
og réðust beint að hlutdrægninni í röksemdaleiðslu háskólamanna.
Askov lýðháskóli bauð höfundum nefndarálitsins að svara Bjarna
M. Gíslasyni í sérhefti af tímaritinu „Dansk Udsyn“, sem lýðháskól-
arnir gefa út. En þeir færðust allir undan því. Þá gaf Askov lýð-
háskóli út litla bók, „Island—Danmark og hándskriftsagen“, árið
1957. Fyrsta grein bókarinnar var eftir forseta íslands, hr. Ásgeir