Eimreiðin - 01.01.1966, Page 53

USTAMANNALAUN og listasjóður
sé það almennt viðurkennt, bæði
af þingi og þjóð, að listamenn og
listastörf beri að styðja, þótt enn
geti menn greint á um fjárhæðir,
sem verja skuli af almannafé í
þessu skyni. En í öðru lagi hefur
Alþingi losað sig við þann vanda
að skipta fénu og falið það sér-
stakri nefnd. Hafa deilurnar um
þessi mál því að mestu leyti verið
fluttar út úr þinginu, og fara nú
einkuin fram í blöðum.
Um nokkuð langt skeið held ég,
að margir hafi gert sér það ljóst,
að nauðsynlegt er að komið verði
a fastari og hentugri skipan en
'erið hefur á úthlutun listamanna-
launa, svo og um annan opinber-
an stuðning við listsköpun í land-
inu. Enn rísa á hverju ári harðar
deilur um skiptingu þess fjár, sem
veitt er á fjárlögum til listamanna.
Sjálfsagt verður seint eða aldrei
fundið það fyrirkomulag þessara
utála, að lítilli eða engri gagnrýni
saeti. Slík mál eru viðkvæm og það
er torvelt að koma við algerlega
hlutlægu mati, þar sem smekkur
°g tilfinning ráða jafn rniklu og
hér hlýtur jafnan að verða. En þó
vil ég leyfa mér að fullyrða, að hin
megna óánægja með úthlutun lista-
mannafjár og hinar sífelldu deil-
Ur, sem sú úthlutun veldur, eigi
að töluverðu leyti rót sína að
fekja til þess, að Alþingi hefur
látið undir höfuð leggjast að
marka ákveðna og skynsamlega
stefnu um meðferð listamannafjár
°g tryggja það eftir föngum, svo
sem gert verður með löggjöf, að
ftamlag ríkissjóðs verði lyftistöng
fyrir listsköpun í landinu og sam-
41
boðið þeirn viðurkenndum lista-
mönnum, sem heiðurslauna er ætl-
að að njóta.
Úthlutun listamannafjár hefur á
liðnum tímurn verið í höndum
ýmissa aðila.Lengi var hún, eins
og ég áðan sagði, í höndum Al-
þingis sjálfs, þá um skeið á vegum
menntamálaráðs. Skamma hríð var
hún framkvæmd af fulltrúum úr
hópi listamanna og loks allmörg
hin síðustu ár á vegum þingkjör-
innar nefndar. Segja má, að engin
þessara úthlutunaraðferða hafi
þótt gefast sérlega vel. Þó ber flest-
um saman um, að torfundið verði
öllu óhentugra fyrirkomulag en
nú er, þar sem fulltrúar þingflokk-
anna koma árlega saman í fáeina
daga til þess að skipta fénu, án
þess að hafa nein lagafyrirmæli eða
fastar reglur við að styðjast. Og
eftir að þessi þingkjörna nefnd
hefur setið á rökstólum í nokkra
daga og gengið frá úthlutun, skilst
mér að hún telji starfa sínum lok-
ið, telji sig í rauninni úr sögunni.
Að vísu kunna sömu menn að
verða kosnir í nýja úthlutunar-
nefnd næsta ár að einhverju eða
jafnvel öllu leyti. Þó hlýtur það að
vera allsendis óvíst, enda hefur það
lengi verið viðkvæði nálega allra,
að þetta fyrirkomulag sé ekki til
frambúðar. Það þurfi að gera veru-
lega og skjóta bragarbót á þessu
fyrirkomulagi.
Um listamálin, listaúthlutunar-
málin sérstaklega, hafa verið flutt
ófá frumvörp á undanförnum 1 o
20 árum. Jafnvel hafa verið flutt
um þau efni stjórnarfrumvörp, en
ekkert þessara frumvarpa hefur