Eimreiðin - 01.01.1966, Page 72

60
eimreiðin
gat fest rætur, var fjarlægt, en tré
voru síðan gróðursett þar. Mönn-
um hafði lærzt af margvíslegum
tilraunum, hvernig unnt var að
vernda jurtir gegn stormi og
þurrki, grafnir ltöfðu verið langir
skurðir til þess að geta komið
veitu og vökvun við, og menn
höfðu lagt járnbrautir til þess að
ílytja kalkleir til áburðar. Fen og
mýrar höfðu verið ræktuð. Kontið
var upp þúsundum myndarlegra
býla, er starfsmenn félagsins sáu
um, og af hállu félagsins var höfð
urnsjón með enn fleiri jörðum,
sem sjálfeignarbændur bjuggu á.
Fyrir harðfylgi höfðu menn þannig
unnið svo mikið land, að í þrem
józkuni ömtum hafði íbúafjöldinn
tvöfaldazt, en heiðaflæmin minnk-
að unt helming. Það jafngilti heilli
sýslu, sem unnið liafði verið aftur
gömlu Danmörku til handa.
Einn ræðumaðurinn var trú-
boði, sem hafði bækistöð sína í
Santalistan í Bengal, en nú dvald-
ist hann heima um skeið til þess
að hvílast og safna orku til nýrra
átaka. Hann kvað danska trúboða
hafa komizt að raun um, að íhúar
Santalistan væru mildir og góðir
að eðlisfari, en þeir væru liins veg-
ar kúgaðir af grimmum og spillt-
um höfðingjum. Fyrir danskt frarn-
tak liafði nýju skipulagi verið
komið á í Santalistan, enskt rétt-
arfar hafði verið lögboðið, hóf-
samlegri skattar voru lagðir á al-
menning og brennivínssala bönn-
uð. Skólar og sjúkrahús höfðu
verið reist þar. Vegna þeirrar
mannúðar, er trúboðar sýndu í
verki, höfðu íbúarnir gengið Kristi
á liönd, og tíu þúsund ntenn höfðu
þegar verið skírðir.
Annar fyrirlesari vildi ekki bera
mál í það, sem Danir hefðu afrek-
að með viljaþreki sínu og dugnaði.
En hann bað fólk að hugfesta það,
að frá Esbjerg allt til nyrzta odda
Skagans fyndist engin örugg höfn-
Hann lýsti fyrir okkur þessari
hættulegu strönd, járnströndinru,
er ferðalangar nefndu svo. Þar
voru að vísu margar björgunar-
stöðvar, góð björgunartæki og
þjálfaðar björgunarsveitir. Eigi að
síður yrði þess þó ekki auðið að
korna í veg fyrir fjölda skipbrota
á þessum slóðum. Það, sem skorti,
var höfn, sem menn, er væru i
sjávarháska, gætu nauðlent í, en
þyrftu ekki að hrekjast frá sand-
rifi til sandrifs og drukkna loks i
brimgarðinum. Hafnar væri brýn
þörf, ekki aðeins fyrir erlend haf-
skip, heldur og fyrir józka sjóntenn,
heilir fiskiflotar þeirra lentu a
mararbotni, ef óveður skylli á þa
á hafi úti.
Fyrirlesari þessi talaði af þrótti
og ástríðu umbótamannsins. Vi<5
lá, að maður færi í grandaleysi að
ætla, að það væri hér, í lýðskólan-
unt í Askov, sem ákvörðun yrði
tekin urn það, hvort höfn yrði
reist. Og svipuð voru viðhorf hinna
fvrirlesaranna. Þeir komu ekki
Jjangað til þess eins að flytja fyrir-
lestra. Þeir komu á þetta látlausa
haustmót í Askov líkt og á ríkis-
Jjing, þar sem menn höfðu rétt og
vald til að taka ákvarðanir um það,
sem að heill ríkisins laut.
Annan dag námskeiðsins vai
húsfreyja Ludvigs Schröders orðin