Tímarit lögfræðinga - 01.07.1956, Page 23

for denne ret ved udtrykket: „interesse“ er formentlig
uheldig, thi i og for sig har grundejeren den störste inte-
resse f. eks. i at tilegne sig værdifulde mineralier, der
ligger dypt nede i grunden under hans jord; og dog til-
kender de fleste lande med rette staten disse mineralier.
Det rette turde derfor være at fastslaa at grundejerens
interesse i rummet over og under Jorden kun strække
sig til den for alle ejendomme i landet sædvanlige udnytt-
else f. eks. til töreveskær, grusgravning, kalkbrydning og'
lignende tilegnelse af genstande, der ligger i overfladen
eller i umiddelbar forbindelse med denne“. (En Nordisk
Lovhog hls. 415).
1 núgildandi löggjöf danskri er ríkinu einu áskilinn rétt-
ur til rannsókna og hagnýtingar á verðmætum efnum í
jarðgrunni Danmerkur. Veita má þó einstökum aðilum
einkaleyfi til vinnslu tiltekinna jarðefna um tiltekinn tíma.
Um þetta gilda nú 1. nr. 181 frá 8. maí 1950 — Lov om
eftirforskning og indvinding af rástoffer i Kongeriget Dan-
marks Undergrund — (mineloven). I 1. gr. þeirra laga
segir svo: „Rástoffer i Ivongeriget Danmarks Undergrund,
sem ikke för den 23. februar 1932 har været undergivet
privatökonomisk udnyttelse lier i landet, tilhörer den
danske stat. Efterforskning og indvinding af sádanne
rástoffer forbeholdes staten“.
Samkvæmt 2. gr. laganna getur ríkisstjórnin að full-
nægðum tilteknum skilyrðum og að fengnu áliti þar til
kjörinnar þingnefndar, veitt einkalevfi til rannsókna og
vinnslu á efnum þeim, er 1. grein tekur til. Slíkt einka-
leyfi getur verið bundið við tiltekið svæði og við ákveðið
efni. Heimilað er eignarnám á landspildum þeim, sem
þörf er á vegna rannsókna eða hagnýtingar á jarðefnum
þessum. Með hliðsjón af þessari löggjöf, má ætla, að ef
jarðhita í „undergrund“ væri til að dreifa í Danmörku,
yrði hann þar talinn eign ríkisins.
I stjórnarskrá Danmerkur eru sams konar ákvæði um
friðhelgi eignarréttar sem í íslenzku stjórnarskránni, eða
149