Tímarit lögfræðinga - 01.06.1961, Page 3

TIMARIT LOGFRÆÐINGA
2. hefti 1961
Háskóli íslands 50 ára
i.
Helztu skólar hér á landi voru lengst af skólarnir i
Skálholti og að Hólum. Voru þeir „latinuskólar11 og eink-
um ætlaðir til undirbúnings prestsstarfi. Mjög var það
misjafnt, hvernig skólarnir ræktu hlutverk sitt, og valt
það mest á þvi, hve annt biskupar létu sér um skólana,
enda báru biskupsstólarnir kostnaðinn að mestu leyti.
Við síðaskiptin varð mikil breyting á fjárhagsgrundvelli
skólanna, er eignir kirkju og klaustra hurfu undir kon-
ung. Kennsluhættir hlutu og að breytast nokkuð. Eftir
siðaskiptin hrakaði hag þjóðarinnar meira og meira
vegna ásælni konunga, verzlunaránauðar og harðæra.
Konungar stóðu sífellt í kostnaðarsömu styrjaldabraski,
en reyndu á hinn bóginn að berast mikið á og hrakaði hag
þeirra því, þótt ýmissa hragða væri leitað til fjáröflunar.
Allt þetta varð til þess, að mjög þrengdist að á ýmsa
vegu m. a. um hag skólanna hér á landi. Þótt ýmsir
mætir skólamenn og áhugasamir biskupar rejmdu að
halda vegi skólanna uppi, og kom það ekki að haldi svo
dygði. Oft var og um lítinn áhuga og lélegt mannval að
ræða.
Á rikisstjórnarárum Iíristjáns konungs VI. náði hinn
svonefndi pietismi allmiklum áhrifum í Danmörku, en
af því leiddi m. a. að hugur ráðamanna heindist mjög
að kirkju og kennslumálum. Einkum varð aukin menntun
Timarit lögfræðinga
49