Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Blaðsíða 26

framt tekið upp málið til lækkunar, ef liann sér ástæðu til, án þess að
leggja málið fyrir ríkisskattanefnd, eins og var í eldri lögum. Þetta
tel ég þó, að hann geti ekki, eins og áður er sagt, ef hann er að álykta
um úrskurð, sem skattstjóri hefur kveðið upp í kærumáli. 1 þeim til-
vikum yrði ríkisskattstjóri að áfrýja málinu skv. 41. gr.
Þetta ákvæði um heimild ríkisskattstjóra til upptöku, ætti að vera
leið fyrir skattþegn til að fá leiðréttingu á rangt álögðum sköttum.
Geti skattþegn sýnt ríkisskattstjóra fram á, að skattar hans séu
ranglega álagðir, verður erfitt fyrir hann að neita leiðréttingu. Ekki
veit ég til, að reynt hafi á þetta nýja ákvæði, enda gilti fyrra starf-
svið ríkisskattanefndar til 1. október s.l., en eins og framkvæmdin var,
taldi ríkisskattanefndin sér það skylt að verða við ósk um leiðréttingu,
þegar augljóst var, að álagningin var röng. Þetta ákvæði 42. gr. þýðir
í raun og veru, að kærufrestur sé endalaus. Aldrei hefur þó verið leið-
réttur skattur eldri en 6 ára, og er þá höfð hliðsjón af 38. gr. laganna,
sem takmarkar endurupptöku skatts við 6 ár. Þeirri grein er ætlað að
vernda skattþegna fyrir því, að skattyfirvöld hækki skatta þeirra
lengra aftur í tímann en 6 ár, og ætti ekki að takmarka breytingar á
sköttum skattþegnum í vil, en við þau mörk hefur ríkisskattstjóri þó
bundið sig.
Sem dæmi um slíkar leiðréttingar vil ég nefna, að með Hrd.XXXVIIT
bls. 951 hnekkti Hæstiréttur áralangri starfsreglu skattayfirvalda
við álagningu aðstöðugjalds. I máli þessu krafðist skattþegninn þess,
að ekki væri lagt aðstöðugjald á milliveltu fyrirtækisins, sem rak hús-
gagnavinnustofu og verzlun. Skattayfirvöld höfðu þá reglu að telja
hvern þátt í margþættum atvinnurekstri sem sjálfstæðan aðstöðu-
gjaldsstofn, og lagði því skattstjóri aðstöðugjald á áætlað verðmæti
þeirra vara, sem fóru frá húsgagnavinnustofunni í eigin verzlun.
Hæstiréttur féllst ekki á þessa álagningaraðferð og tók kröfu skatt-
þegnsins til greina. Eftir dóm þennan bárust ríkisskattstjóra nokkrar
óskir frá aðilum, sem eins var ástatt um, og leiðrétti ríkisskattanefnd
aðstöðugjaldið skv. heimild í 42. gr., þó að álagningin hefði ekki verið
kærð á sínum tíma og aðstöðugjaldið þegar greitt án fyrirvara.
Rannsóknarmál
Með lögum nr. 42/1964 var stofnuð rannsóknardeild við embætti rík-
isskattstjóra, en ákvæði um hana er nú að finna í 3. mgr. 42. gr. laga
nr. 68/1971, þar sem segir: „Við embætti ríkisskattstjóra skal starfa
rannsóknardeild, er hafi með höndum rannsóknir skv. lögum þessum,
sbr. 4. mgr. 36. gr. og 2. mgr. þessarar greinar. Forstöðumaður deild-
24