Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Qupperneq 49

verður til að leggja á sökunaut sönnunarbyrði fyrir ástæðum, sem
hann færir sér til varnar, t. d. um saknæmi eða andlega annmarka.
öðru máli gegnir um venjulegar refsisektir. Þær eru dæmdar af
dómstólum að undangenginni venjulegri sakamálameðferð (51. gr.),
en kunna þó að vera ákvarðaðar með dómssátt, sbr. 112. gr. laga nr.
82/1961. Dómstóll ákveður vararefsingu. Ákæruvaldið ber sönnunar-
byrðina óskorað.
Síðar verður vikið að skilyrðum fyrir beitingu þessara viðurlaga
og ýmsum sérkennum þeirra í ljósi almennra refsiréttarreglna.
5) 1 5. mgr. 48. gr. er heimild til að dæma menn í allt að 2 ára varð-
hald (hámarkið skv. 44. gr. alm. hgl.) fyrir endurtekin og stórfelld
brot, enda liggi ekki þyngri refsing við brotum samkvæmt hinum
almennu hegningarlögum. Fangelsi má ekki dæma, og því verður gæzlu-
varðhaldi ekki beitt gegn þeim, sem sakaðir eru um skattlagabrot
eitt sér, sbr. 3. mgr. 65. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944. Heimilt
er skv. 49. gr. alm. hgl. að dæma sekt jafnframt varðhaldi. Oftlega
eru brotin einhver ákvæði hegningarlaga samtímis, þannig að til
fangelsisdóms komi, sbr. Hrd. XLI, bls. 834 (158. gr. alm. hgl.).
6) Um önnur viðurlög er ekki kveðið á í VII. kafla. Þau viðurlög,
sem einkum koma til álita, eru eignaupptaka og réttindasvipting.
a) Um eignaupptöku eru engin ákvæði í þeim skattalögum, sem hér
eru á dagskrá. Sú tegund upptöku, sem helzt getur á reynt, er upp-
taka ólöglegs ávinnings. Að því leyti sem raunhæft er að beita slíkri
upptöku, má gera það með stoð í almenna upptökuákvæðinu í 69.
gr. alm. hgl. Raunhæf væri upptakan helzt gagnvart þeim, sem í at-
vinnuskyni aðstoða við ranga eða villandi skýrslugjöf til skattyfir-
valda, sbr. 4. mgr. 48. gr. laga nr. 68/1971. Að öðru leyti koma reglur
um skattlagningu eftir á í stað upptöku eigna.23) Dómstólar fjalla
um eignaupptöku.24)
b) Ákvæði um réttindasviptingu er ekki í skattalögunum. Verður því
að leita til ákvæðanna í 68. gr. alm. hgl. og ákvæða í sérrefsilögum,
t. d. bókhaldslögum. Fremji opinber starfsmaður skattlagabrot, má
svipta hann heimild til að rækja starfann, ef hann telst ekki lengur
verður eða hæfur til þess, sbr. 1. mgr. 68. gr. Fremur mun reyna á
2. mgr. 68. gr., þannig að dómfelldur maður sé sviptur heimild, sem
hann hefur öðlazt, til að stunda starfsemi, sem opinbert leyfi, lög-
gildingu, skipun eða próf þarf til að gegna, sbr. Hrd. XL, bls. 26 (leyfi
til iðju og tollvörugerðar) og XLI, bls. 834 (heildsölu- og smásölu-
leyfi). Dómstólar fjalla um réttindasviptingu.25)
47