Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Blaðsíða 28

Réttaráhrif kæru
Skv. 43. gr. laga 8/1971 frestar áfrýjun skattákvörðunar eða deila
um skattskyldu ekki eindaga tekju- eða eignarskatts né leysir undan
neinum þeim viðurlögum, sem lögð eru við vangreiðslu hans. Þýðir
þetta væntanlega, að gjaldandi kemst ekki hjá dráttarvöxtum og lög-
takskostnaði vegna vanskila, þó að hann fresti greiðslu vegna áfrýj-
unar til ríkisskattanefndar, eða leggi málið undir dómstólana. Vert er
að vekja athygli á því ákvæði 43. gr., að endurgreiðsla skuli þegar
fara fram, ef skattur er lækkaður eftir úrskurði eða dómi. Ákvæði þetta
komst í lögin á árinu 1962, en áður urðu menn að greiða skatta sína
með fyrirvara, til þess að eiga möguleika á að fá þá endurgreidda vegna
kæru eða síðari málshöfðunar. Eru nokkrir Hæstaréttardómar frá eldri
tíma, sem hafnað hafa endurgreiðslu, vegna þess að ekki hafi verið
greitt með fyrirvara. Sem dæmi má nefna Hrd. VII bls. 15, XX bls.
33 og XXVII bls. 161, en lengst tel ég ganga Hrd. XVI bls. 400. I máli
þessu fór sjómaður nokkur fram á endurgreiðslu á útsvari, sem hann
hafði greitt til kaupstaðar nokkurs, en hann hafði talið sig þar til
heimilis hjá foreldrum sínum og þar hafði hann talið fram til skatts.
Hins vegar hafði hann herbergi á leigu í Reykjavík, og var útsvar
einnig lagt á hann þar. Greiddi hann það einnig, eftir að fógetadómur
hafði kveðið upp lögtaksúrskurð. Krafði því sjómaðurinn kaupstaðinn
um endurgreiðslu á hinu tvígreidda útsvari. Hæstiréttur hafnaði end-
urgreiðslukröfunni á þeim forsendum, að stefnandinn hefði greitt fjár-
hæðir þær, sem hann vildi endurheimta umyrðalaust án fyrirvara.
Ekki gengu þó allir dómar Hæstaréttar eins, því að í Hrd. V. bls. 380
er krafa um endurgreiðslu útsvars tekin til greina og í Hrd. XXV bls.
560 er einnig tekin til greina krafa um endurgreiðslu, en í því tilviki
hafði skatturinn verið dreginn frá launum.
Frá því að lög nr. 70/1962 tóku gildi, á því ekki að vera vafi um
endurgreiðsluskyldu hins opinbera, ef skattar eru lækkaðir. Þó virðist
héraðsdómari í máli, sem er að finna í Hrd. XLI bls. 613, ekki hafa
tekið tillit til nær samhljóða ákvæðis laga um tekjustofna sveitarfélaga,
því að hann telur, að hugsanlegt hefði verið að neita endurgreiðslu, ef
stefnandi hefði borið það fyrir sig, að greiðslan var gerð án fyrirvara,
og málið hefði ekki verið kært til skattayfirvalda. Dómarinn taldi, að
fyrirvari hefði falizt í því, að stefnandinn kærði álagninguna.
í 4. mgr. 38. gr. eru þau ákvæði, að hafi skattar verið hækkaðir skv.
greininni, skuli ekki tilkynna innheimtumanni ríkissjóðs skattbreyt-
inguna fyrr en að loknum kærufresti til skattstjóra eða að loknum úr-
skurði kæru, hafi gjaldandi kært breytinguna, sbr. ákvæði 40. gr. I
26