Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Blaðsíða 73

1. VíSátta landhelgi.
Miklar líkur benda til þess, aö samkomulag geti náðst um að binda
víðáttu landhelginnar við 12 sjómílna hámark, að því áskildu, að sam-
komulag náist um nokkuð frjálsa umferð um sund, sem lokast mundu
við útfærslu í 12 mílur, svo og því, að samkomulag náist um sérstaka
fiskveiðilögsögu þar fyrir utan, sem ekki hefði áhrif á almennt sigl-
ingafrelsi.
2. Lögsaga yfir auðlindum strandríkis.
a) Landgrunnsbotninn.
Um nokkurt skeið hefir verið við það miðað í þjóðarétti, að strand-
ríkið hafi yfiráð yfir landgrunnsbotni sínum, svo langt sem hægt er að
hagnýta auðlindir hans. Vegna framfara í tækni, er nú hægt að hag-
nýta slíkar auðlindir mun lengra frá ströndum en áður var. Er það eitt
tilefni hinnar fyrirhuguðu ráðstefnu, að nauðsynlegt sé að fjalla um
ákveðin ytri mörk í þessu efni, sérstaklega með hliðsjón af afmörkun
hins alþjóðlega hafsbotnssvæðis, sbr. það, sem um það efni segir hér
á eftir.
b) Fiskveiðilöqsaga.
Á Genfarráðstefnunum 1958 og 1960 var Ijóst, að mikill meiri hluti
ríkja var andvígur útfærslu fiskveiðimarka út fyrir 12 sjómílur. Varð
það og stefna íslenzku ríkisstiórnarinnar að bíða átekta, þar til fleiri
þjóðir bættust í samfélag þjóðanna, oa vinna á meðan að stuðningi
við slíka útfærslu. Við undirbúning 3. hafréttarráðstefnunnar hefur komið
í Ijós, að nú hafa mikil umskipti orðið á bessu sviði. Fiöldi ríkja hefur
bætzt í hópinn, og er nú stuðningur sívaxandi við aukna fiskveiði-
lögsögu strandríkisins. Gildir þetta um sum beirra ríkja, sem áður voru
andvíg slíkri útfærslu, t. d. Kanada, Ástralíu og Nýja-Sjáland. Auk
þess hefur mikilvæqur stuðninqur fengizt frá rfkium í Asíu, Afríku oq
Suður-Ameríku. Munar þar mest um hin nýiu ríki Afríku. Er nú svo komið,
að á undirbúningsfundinum í sumar verða teknar til meðferðar mjög
víðtækar tillögur á þessu sviði. Er þar á meðal tillaqa frá Islandi, sem
lögð var fyrir undirþúningsnefndina í apríl s.l. Hún hljóðar þannig:
„Löqsaga strandríkja yfir auðlindum á hafsvæðum utan landhelgi
þeirra.
Strandríki er heimilt að ákveða ytri mörk lögsögu og yfirráða yfir
auðlindum á hafsvæðum utan landhelqi þess.
Ytri mörk svæðisins skulu ákveðin innan sanngjarnrar fjarlægðar
með hliðsjón af landfræðileaum, iarðfræðilegum, vistfræðilegum,
efnahagslequm oa öðrum aðstæðum á staðnum, sem máli skipta
og skulu ekki ná lengra en 200 mílur.“
Tillaga þessi hefur þann tilgang að ná sem víðtækastri samstöðu
þjóða, sem ólíkra hagsmuna hafa að gæta. Ber þá að hafa í huga, að
sum ríki hafa ekkert landgrunn, en önnur hafa landgrunn, sem nær mörg
71