Tímarit lögfræðinga - 01.07.1973, Blaðsíða 34

arreglum, til að skattskyldu hans væri fullnægt.3) Skattgreiðsla þessi
getur tekið til hluta greiðsluskyldunnar eða skyldunnar í heild, eftir
því, hvernig hana ber að. Má þar greina á milli þessara tilvika:
a) Vegna ágalla á framtali tekna eða eigna er skattþegni gert að
greiða minni skatt en honum ber eða þá engan skatt.
b) Skattþegn telur ekki fram til skatts og skattar því áætlaðir, en
síðar kemur í Ijós, að áætlun hefur verið of lág eða honum hefur
ekki verið gert að greiða skatt af öllum tekjum sínum og eignum,
sem skattskyldar eru.
c) Skattþegn vantar á skrá.
2) Hvers eðlis er skattlagning eftir á sem réttaratriði ? Getur hún
talizt til viðurlaga? Ef ekki, hvað greinir hana frá viðurlögum? Segja
má kannski, að það felist í orðunum sjálfum og markmiði því, sem þar
kemur fram. Þau benda til þess, að um slíka skattlagningu fari eftir
sömu reglum sem um skattlagningu almennt, þ. e. að hún sé skattkrafa
hins opinbera á hendur skattþegni lögð á samkvæmt lögboðnum skatt-
stofnum. Ekki mun heldur leika vafi á, að svo er litið á í íslenzkum
rétti að meginstefnu til. Er raunar að formi til tekið af skarið í fram-
setningu 1. nr. 68/1971, þar sem ákvæði um viðurlög eru sett í VII.
kafla laganna (Refsiákvæði), sbr. og 3. mgr. 38. gr. i. f. I 38. gr. er gert
ráð fyrir, að skattur gjaldanda sé „reiknaður að nýju“, og skal þá
gæta ákvæða 37. gr., eftir því sem við á (áskorun á framteljanda að
láta í té skýringar eða gögn svo og tilkynning um niðurstöðu) og
gefa gjaldanda færi á að kæra skattálagninguna, sbr. nánar 3. mgr.
38. gr.
3) í lögum og réttarframkvæmd getur þessu réttaratriði verið og
er sums staðar öðru vísi fyrir komið, þannig að erfitt er að greina,
hvort um skattkröfu er að ræða, skaðabótakröfu eða refsilæg viður-
lög. Gott dæmi um þá skipan mála er að finna í enskum rétti, þar sem
heimilt er með samningi að tiltaka í einu lagi fjárhæð, er felur í sér
sannreyndan undandrátt skatts, frekari ætlaðan undandrátt, sem ekki
er að fullu sannaður, vexti og refsikennt viðbótarálag4). Skylt þessu
er það álitamál, hvort skattaukakrafa sé hluti af hinni upphaflegu
skattakröfu hins opinbera, eða krafan síðar til komin, þ. e. við hina
gölluðu framtalsathöfn. Síðari viðmiðunin gæti haft sjálfstætt gildi,
ef skattaukagreiðsla væri bundin því skilyrði, að gjaldandi eða aðrir
ættu sök á göllunum. Hlutdeildarmenn gætu þá orðið solidariskt ábyrg-
ir fyrir greiðslu skattaukans. En þannig er þessu ekki varið í íslenzk-
um rétti. Skattaukakrafan er einungis hluti hinnar upphaflegu skatta-
kröfu. Hún er persónulegs eðlis eins og skattakrafan sjálf. Aðrir en
32