Tímarit lögfræðinga - 01.09.1981, Síða 25

að unnt væri að ná langt með því að setja þá reglu, að maður geti
almennt ekki krafist skaðabóta fyrir tjón, sem unnt hefði verið að
fá vátryggingarvernd gegn. Þetta ætti sérstaklega vel við um muna-
tjón. Yfirleitt væri gerlegt að fá menn, er eiga dýrmæta hluti, til að
vátryggja. Ussing tók þó fram, að hér væri sá hængur á, að eigi
væri kleift að fá vátryggingu gegn öllu tjóni á hlutum. Að vísu væru
til margvíslegar tegundir munatrygginga, en margs konar tjón væri
undanþegið. Taldi Ussing að kanna þyrfti nánar, hvort ekki mætti
koma á eins konar almennri „slysatryggingu“ á munum.11 Slík alls-
herjar („all risks“) vátrygging myndi hafa þann kost, að því sem næst
engin „göt“ yrðu á vátryggingarverndinni að því er varðar skemmdir
á eða glötun hluta.
2.2. Álitsgerðir eftir Ussing, Wikborg og Strahl árið 1950
Umræður um framtíð skaðabótaréttar komust á nýtt stig eftir síð-
ari heimsstyrjöldina. Árið 1946 var af hálfu Danmerkur, Noregs og
Svíþjóðar ákveðið að halda áfram samvinnu um undirbúning löggjafar.
Meðal annars var fastráðið að endurskoða réttarreglur um skaðabætur
utan samninga. Fulltrúar ríkjanna þriggja voru sammála um, að
æskilegt væri að sérfræðingar könnuðu í sameiningu, hvort fært væri
að koma á samræmdum lagareglum um skaðabætur á Norðurlönd-
um. Finnlandi og Islandi var gefinn kostur á að taka þátt í frum-
könnun á þessu málefni, en það boð var hvorki þegið af Finnum né
íslendingum. Árið 1950 voru lagðar fram álitsgerðir þriggja lögfræð-
inga, þar sem greint er frá gildandi skaðabótareglum í Danmörku,
Noregi og Svíþjóð og jafnframt gerðar tillögur um hvernig haga skyldi
samstarfi um lögfestingu skaðabótareglna á Norðurlöndum. Þeir, sem
álitsgerðirnar sömdu voru Henry Ussing frá Danmörku, Erling Wik-
borg frá Noregi og Svíinn Ivar Strahl. Álitsgerð Ivars Strahl markar
tímamót á þessu sviði. I henni er að finna nýjar og athyglisverðar
hugmyndir, sem ganga miklu lengra en áður voru dæmi um. Á 19.
þingi norrænna lögfræðinga, sem haldið var í Stokkhólmi 1951, hafði
Strahl framsögu um umræðuefnið „Skaðabætur og vátrygging“. Þar
fjallaði hann um mál þetta í stórum dráttum á sama hátt og í álits-
gerð sinni frá því árið áður. Verður nú skýrt frá nokkrum aðalatrið-
um tillagna hans.
Strahl taldi æskilegt, að allir, er bíða líkamstjón, fái bætur í sam-
ræmi við bótaþörf hvers og eins óháð orsök að slysi. Heppilegustu
11 Ussing, bls. 10-11.
75