Tímarit lögfræðinga - 01.09.1981, Síða 31

í hans stað komu opinberar tryggingabætur. Auk þess sáu lögin tjónþolum fyrir bót-
um fyrir slys, sem ekki hefðu fengist bætt á grundvelli skaðabótareglna.
Skömmu eftir að slysatryggingalögin voru sett, tók ný ríkisstjóm við völdum í
Nýja Sjálandi. Ákvað hún að knýja fram enn gagngerari breytingu og ganga að
skaðabótaréttinum dauðum, að því er varðar slys. Beitti ríkisstjórnin sér fyrir laga-
setningu þess efnis árið eftir. Meginbreytingarnar fólust í lögum nr. 113, 23. nóvember
1973 („Accident Compensation Amendment Act (No. 2) 1973“). Breytingarlögin frá
1973 voru felld inn í meginmál laganna frá 1972 og endurútgefin þannig, undir
heitinu „Accident Compensation Act 1972“. Verða þau hér á eftir kölluð slysatrygg-
ingalögin (skammst. SL) og vísað eftir þörfum til einstakra lagaákvæða þeirra, svo
breyttra, án þess að nefna breytingarlögin sérstaklega. Ennfremur verður tekið til-
lit til breytinga, sem gerðar voru á lögunum árin 1974 og ’75.
Afnám skaðabótaréttar
Slysatryggingalögin mæla svo fyrir, að hver maður, sem slasast í Nýja Sjálandi
eftir 1. apríl 19,74, skuli eiga rétt til slysabóta, án tillits til hvemig, hvar eða hvenær
slysið bar að höndum. Auk þess eru nýsjálenskir ríkisborgarar erlendis slysatryggðir
með ýmsum undantekningum. Jafnframt er skaðabótaréttur eftir almennum reglum
alveg numinn úr gildi, að því er tekur til bótaþega skv. slysatryggingalögunum. Eftir
að lögin komu til framkvæmda, féllu niður útgjöld til lögboðinna atvirmuslysatrygg-
inga og iðgjöld af ábyrgðartryggingum lækkuðu, vegna þess að áhætta af skaðabóta-
kröfum fyrir slys er ekki lengur fyrir hendi. Þegar lögin voru sett, var talið, að hið
nýja bótakerfi myndi spara stórlega rekstrarkostnað, vegna þess að það væri ein-
faldara í framkvæmd en kerfi þau, sem lögð voru niður.
Rekstrarfyrirkomulag og tekjur trygginganna
Framkvæmd slysatrygginganna er falin sérstakri ríkisstofnun, og er yfirstjóm í
höndum 3 manna nefndar („Accident Compensation Commission"). Nefndin og starfs-
menn hennar verða hér á eftir nefnd tryggingastofnunin.
Tekjur trygginganna koma úr þrem áttum. I fyrsta lagi greiða atvinnuekendur
iðgjöld, sem eiga að standa undir bótum til laimþega og sjálfstæðra atvinnurekenda.
I öðru lagi eru iðgjöld lögð á skráningarskyld ökutæki, og einnig er heimilt að leggja
iðgjöld á þá, sem hafa ökuskírteini. Þær tekjur renna til greiðslu bóta fyrir umferðar-
slys. í þriðja lagi er tryggingastofnuninni aflað fjár með venjulegri skattlagningu.
Tekjur, er tryggingastofnunin fær þannig, fara til greiðslu bóta fyrir önnur slys en
vinnu- eða umferðarslys.
Meðferð bótamála
Bótakröfur verður almennt að gera innan 12 mánaða frá slysi. Bótakrefjandi, sem
sættir sig ekki við bótaúrskurð tryggingastofnunarinnar eða umboðsmanna hennar,
getur skotið máli sínu til nokkurs konar stjórnsýsludóms („Accident Compensation
Appeal Authority"). Stjórnsýsludóminn skipar lögfræðingur, sem skal fullnægja nán-
ar tilteknum skilyrðum um hæfni. Urskurði hans má skjóta til æðri dómstiga hinna
almennu dómstóla í ríkinu eftir reglum, sem ekki verða raktar hér. Venjuleg skaða-
bótamál út af slysum munu að sjálfsögðu verða úr sögunni.
Slysa- en ekki sjúkratrygging
Bætur skv. slysatryggingalögunum eru einskorðaðar við slys („personal injury by
accident"), sbr. 4. gr. SL. Hugtakið „personal injury by accident" er ekki skilgreint
í lögunum, en í 2. gr. þeirra er tekið fram, að undir það falli atvinnusjúkdómar
eftir nánari reglum í 65.-68. gr. SL. Bætur vegna sjúkdóma greiðast því eigi í
öðrum tilvikum.
81