Tímarit lögfræðinga - 01.12.1987, Síða 40

hvort skortur á framlagningu sönnunargagna geti leitt til þess að kvört-
un verði ekki tekin til meðferðar og ekki heldur hvort umboðsmanni
beri á þessu stigi að krefjast slíkra gagna af sjálfsdáðum eða jafnvel
afla þeirra sjálfur. Verður umboðsmaður væntanlega að meta það sjálf-
ur eftir atvikum hverju sinni, sbr. t.d. meginreglu 1. mgr. 7. gr. laganna.
d) Kvörtunarfrestir
„Kvörtun skal bera fram innan árs frá þvi er stjórnsýslugerningur sá, er um ræðir, var
til lykta leiddur. — Ef skjóta má máli til æðra stjórnvalds er ekki unnt að kvarta til
umboðsmanns fyrr en æðra stjórnvald hefur fellt úrskurð sinn í málinu. Ársfresturinn
skv. 2. mgr. hefst þá frá þeim tíma." (2. og 3. mgr. 6. gr.).
Skv. þessu er kvörtunarfresturinn í öllum tilvikum eitt ár og er hér
um að ræða sama frest og í frumvarpinu 1978.
Skv. athugasemdum í greinargerð miðast upphafstími frestsins við
það hvenær „gagnrýndur stjórnsýslugerningur var framinn eða til
lykta leiddur.“ Ekki er ljóst við hvað er hér nákvæmlega átt. A.m.k.
tveir skýringarkostir sýnast koma til greina. Annars vegar að miða við
það þegar viðkomandi stjórnsýsluathöfn er gerð, t.d. leyfi veitt eða
synjað, stjórnsýslusamningur undirritaður o.s.frv., eða hins vegar að
miða við birtingu stjórnsýsluákvörðunar. Síðari kosturinn sýnist eðli-
legri með hliðsjón af þeirri meginreglu stjórnsýsluréttar að stjórn-
sýsluákvörðun teljist birt þegar hún er komin til þess sem hún varðar
þótt efni hennar sé ekki endilega komið til vitundar hans. Skv. athuga-
semdum í greinargerð er í þessu sambandi við það miðað „hvenær
kvörtun berst umboðsmanni" og verður að túlka það svo að nægilegt
sé að kvörtun sé komin til umboðsmanns, t.d. í pósthólf á skrifstofu
hans. Sérstakt álitaefni er hvort umboðsmaður geti tekið fyrir of seint
komna kvörtun ef hann svo kýs. Vegna skorts á lögskýringargögnum
er ekkert unnt að fullyrða um það efni en auðsætt er að hér gætu hags-
munir kvartanda og þess sem kvörtunin beinist að rekist á.
Þegar um er að ræða kvörtun skv. 3. mgr. hefst fresturinn frá því
að „æðra stjórnvald hefur fellt úrskurð sinn í málinu“. Með vísan til
þess sem áður sagði verður hér væntanlega við það að miða að lög-
formleg birting úrskurðarins hafi farið fram. í athugasemdum í grein-
argerð er sérstaklega vikið að því tilviki að kvartað sé undan seina-
gangi á afgreiðslu mála. Þá verði að skilja ákvæðið svo að fresturinn
hefjist ekki fyrr en drætti málsins lýkur hjá stjórnvaldshafa. Ef mál
dragist óhæfilega í höndum hans þurfi kvartandi þó ekki að bíða allt
til þess að drætti lýkur. Hann geti borið fram kvörtun þegar dráttur
sé orðinn óhæfilegur. Hér er óneitanlega um mjög teygjanlegt mat að
262