Tímarit lögfræðinga - 01.06.1988, Blaðsíða 44

Það kann t.d. að vera, að þeim, sem riftunarkrafa beinist gegn, lánist
að sanna, að það sé rík venja innan viðkomandi starfsgreinar að greiða
t.d. fjárkröfur með víxlum, skuldabréfum eða þess háttar.
Venjur í viðskiptum kröfuhafa og skuldara geta haft hér þýðingu.
Nefna má sem dæmi HRD IV (1931—1932), bls, 582. (Landsbanki Is-
lands f.h. þrotabús Þórðar Flygenring gegn h/f Kveldúlfi.)
Hér voru málavextir þeir, að við athugun á gögnum þrotabús
nokkui's kom í ljós, að skuldastaða þess gagnvart h/f K hefði
batnað mjög verulega á síðustu 6 mánuðum fyrir skiptin, og var
ástæðan sú, að þrotamaður hafði greitt h/f K hluta krafnanna
með saltfiski eða andvirði saltfisks.
Var krafist riftunar á greiðslum skuldanna, er þannig höfðu
farið fram, og m.a. byggt á, að þær væru greiddar með óvenj uleg-
um greiðslueyri.
Riftunarkröfunni var hafnað, þar sem leitt var í ljós, að í nokk-
ur ár fyrir gjaldþrotið höfðu viðskipti aðilja farið fram með
þeim hætti, að þrotamaður hafði afhent h/f K saltfisk til um-
boðs- eða umsýslusölu. Andvirði saltfisksins hafði verið fært
þrotamanni til tekna á viðskiptareikningi hans við h/f K, þegar
sala hafði farið fram. H/f K greiddi svo þrotamanni inneign hans
eða öðrum eftir tilvísun hans.
Staða þrotamanns á viðskiptareikningi hans hjá h/f K var
jafnan neikvæð, en þó mismunandi mikið neikvæð. Talið var sýnt
fram á, að viðskipti aðilja hefðu verið með sama hætti á síð-
ustu 6 mánuðum fyrir skiptin og þau hefðu verið síðustu árin.
Þegar jafnframt var litið til þess, að h/f K hafði leyst eignir
þrotamanns úr veðböndum umfram skyldu skömmu fyrir skipt-
in, var ekki talið, að viðskiptin hefðu verið óvenjuleg.
Ef kveikjan að viðskiptum aðilja, sem leiddu til greiðslu skuldar
með óvenjulegum greiðslueyri, hefur verið sérstök og brýn þörf kröfu-
hafa fyrir hlut þann, sem notaður er til greiðslu skuldar, en ekki að
greiða skuld, kann að vera, að 54. gr. yrði ekki talin eiga við. Af dóma-
framkvæmd í Danmörku, t.d. dómi í UFR 1980, bls. 770, sést þó að í
slíkum tilvikum eru gerðar strangar kröfur til sönnunar og að fallist
er á riftun, ef ætla má að hvatinn að viðskiptunum hafi verið sá að
greiða skuld.19)
19) Sjá einnig Tore Sandvik, bls. 36—37.
106