Tímarit lögfræðinga - 01.06.1988, Blaðsíða 12

utan samninga. Bótakröfur fyrir farmtjón eða skemmdir á munum
farþega njóta því ekki sjóveðréttar, eins og vikið var að í 1. kafla.
(4) Björgunarlaun, bætur fyrir að f jailægja skipsflak og framlög
til sameiginlegs sjótjóns.
Kröfur um björgunarlaun og framlag til sameiginlegs sjótjóns njóta
einnig sjóveðréttar í farmi, sjá 204. gr. sigll.
Krafa um bætur fyrir að fjarlægja skipsflak getur bæði risið gagn-
vart eiganda flaksins og aðila, sem ber bótaábyrgð á því, að skip er
orðið að flaki, t. d. útgerðarmanni skips, sem rakst á fyrrnefnt skip,
eða björgunarmönnum, sem drógu skipið, ef það sökk í hafnarmynni
vegna mistaka þeirra. Er talið, að sjóveðréttur stofnist í báðum til-
vikum.24 Ýmis vafasöm álitaefni geta komið upp varðandi sjóveð fyrir
bótakröfum, þegar flak er fjarlægt.25
(5) Skipagjöld.
Ekki er ljóst hvaða gjöld átt er við hér. 1 athugasemdum með frv.
til sigll. er ekkert vikið að 5. tl. 197. gr.
I skandinavísku lögunum ná samsvarandi ákvæði til hafnargjalda,
gjalda fyrir notkun skipaskurða og annarra siglingaleiða og hafnsögu-
gjalda. Skv. 1. tl. 216. gr. sigll. 1963 var sjóveð fyrir lestagjöldum,
vitagjöldum, hafnargjöldum og öðrum slíkum opinberum gjöldum, sem
greiða ber af skipi. Ennfremur nutu sjóveðréttar kröfur vegna kostn-
aðar af hafnsögu skips, varðstöðu í því og annarri vörslu þess, eftir
að það kom til síðustu hafnar.
Bagalegt er, að hvorki skuli mega ráða af lagatextanum sjálfum né
lögskýringargögnum, hvort löggjafinn hugðist gera breytingar frá eldri
lögum. Er nýja ákvæðið ekki síður fallið til deilna en ákvæði 1. tl. 216.
gr. sigll. 1963 um „opinber gjöld, sem greiða ber af skipi.“26
5. SKULDARAR, SEM SJÓVEÐSREGLUR GILDA UM
Eigi er það skilyrði fyrir sjóveðrétti í skipi, að krafan sé á hendur
eiganda þess. Yfirleitt gerir eigandi skip sitt út sjálfur. Stundum er
eigandi þó ekki útgerðarmaður skips. Helsta dæmi þess er, þegar hann
24 Sjá nánar Innstilling VIII, bls. 75.
25 Sjá Prop. 1973:42, bls. 334-335 og Innstilling VIII, bls. 75.
26 Um skýringu á þessu ákvæði 1 sigll. 1963 sjá H 1968, 517 og 1977, 1065.
74