Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Síða 93

Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Síða 93
unnt sé að leggja niður kerfið og gefa veiðar frjálsar, að unnt sé að taka upp nýtt kerfi svo fremi sem þeir sem nú stunda útgerð njóti jafnræðis við aðra, að unnt sé að kveða á um gjaldtöku fyrir aflaheimildir og loks að unnt sé að gera ýmsar lagfæringar og tilfærslur innan núverandi kerfis. Við allar þessar breytingar verði þó að gæta að atvinnuréttindum þeirra sem fyrir eru í greininni þannig að þeir njóti jafnræðis við aðra. Framangreind afstaða er ráðandi meðal fræðimanna og hefur lítið farið fyrir andstæðum skoðunum ef frá er talin afstaða Jóns Steinars Gunnlaugssonar sem hann setti fram árið 1995 en þar telur hann að veiðiheimildir njóti verndar eign- arréttarákvæðis stjómarskrárinnar enda uppfylli þær öll skilyrði til að teljast eign í merkingu ákvæðisins. Telur hann að fyrirvari 3. málsl. 1. gr. laga um stjóm fiskveiða, um að úthlutun veiðiheimilda samkvæmt lögunum myndi ekki eignarrétt eða óafturkallanlegt forræði einstakra aðila yfir veiðiheimildunum, hafi þá einu þýðingu að löggjafinn geti ákveðið að fella kerfið niður og gefa veiðar frjálsar. Allar aðrar breytingar á kerfinu sem feli í sér að veiðiheimildir séu færðar frá þeim sem nú hafa þær til annarra væru bótaskyldar.4 3. GAGNRÝNI Á AFSTÖÐU FRÆÐIMANNA Grundvallareinkenni eignarréttinda er það að eigandi eignar hefur rétt til að framselja hana, m.a. gegn gjaldi. Færa má fyrir því rök að þegar veiðiheimildir urðu að fullu framseljanlegar við setningu laga nr. 38/1990 hafi eðli réttindanna breyst úr einföldum atvinnurétti í framseljanlegan afnotarétt sem nýtur víðtæk- ari vemdar stjómarskrárinnar.5 Ég dreg þessa ályktun af því að atvinnuréttindi eins og þau hafa verið skilgreind eru almennt ekki framseljanleg réttindi heldur bundin við persónu tiltekinna einstaklinga.6 Sé mönnum veitt heimild til að framselja atvinnuréttindi sín gegn gjaldi breytist eðli réttindanna úr því að vera réttindi tengd lífsafkomu og aflahæfi tiltekinnar persónu yfir í fénýtanleg eign- arréttindi sem eru óháð aflahæfi eigandans. Að mínum dómi hafa fræðimenn að einhverju leyti litið fram hjá þessari eðlisbreytingu sem varð í kjölfar þess að löggjafinn heimilaði varanlegt framsal. Þó gildir einu hvort menn kjósa að tala um framseljanleg atvinnuréttindi eða framseljanlegan afnotarétt, skoða verður réttindin efnislega þegar metið er hvort og að hvaða marki þau njóti stjóm- skipulegrar vemdar. Um það er ekki deilt að handhafar veiðiheimilda hafa allar þær heimildir til nýtingar og ráðstöfunar sem taldar em skilyrði þess að um eignarréttindi sé að ræða. Ef ekki kæmi til fyrirvari 3. málsl. 1. gr. laga um stjóm fiskveiða um að 4 Jón Steinar Gunnlaugsson: „Geta aílaheiraildir talist eign í skilningi 67. gr. stjómarskrár? Hva5a þýðingu hefur 3. ml. 1. gr. laga nr. 38/1990 um stjóm fiskveiða í þessu sambandi?“ Úlfljótur. 2. tbl. 1995. 5 Framsalsheimildir eldri laga voru mjög takmarkaðar og háðar skilyrðum auk þess sem löggjöfin var tímabundin sem gerði það að verkum að framsal var ávallt háð óvissu til lengri tíma litið. 6 Sjá Gaukur Jörundsson: „Stjómskipuleg vemd aflahæfis, atvinnuréttinda og atvinnufrclsis". Úlfljótur. 1968, bls. 161. 201
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Tímarit lögfræðinga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.