Búnaðarrit - 01.01.1890, Page 19
15
að hún bindur yms mihilsvarðandi efnasambönd, svo að
þau skolast eigi í burtu; og að henni er eigi hœtt við
að verða of þur.
Ókostir heunar eru þeir, að hún er of þjett, svo að
lopt kemst eigi nema nauðulega inn í hana, og eru því
opt í henni skaðleg efnasambönd af járnsýringi o. fl.; að
hún er opt of blaut og þar af leiðandi höld; að erfitt
er að vinna hana, af því lmn tollir við verkfærin þeg-
ar hún er blaut, en er ákaflega liörð, þegar hún er þur1;
og að hún getur slitið rœtur jurtanna í sundur og gjört
þær berar, þegar hún springur. Spírandi jurtir eiga og
opt bágt með að brjóta sig í gegn um hina hörðu skel,
er myndast á meðan á dátíma þeirra stendur.
Þó að leirjörðin hafi þannig æði marga ókosti, þá má
hún þó yflr höfuð lieita góð jörð, því kostirnir eru svo
mikilsverðir, að þeir yfirgnæfa ókostina. Að vísu er
hrein leirjörð (Kaolin) óliæf til ræktunar, en það er
einmitt mjög sjaldgæft og því nær aldrei, að hún sje
ekki mikið blönduð sandi og öðrum jarðefnum, og vana-
lega er leirinn engu meiri eðajafnvel minni enhinjarð-
efnin öll saman. En þrátt fyrir það ber þó ætíð mikið
á honum, og því nefnist jörðin hrein leirfórð, þegar tal-
að er frá jarðyrhjufrœðislegu sjönarmiði, þótt hún inni-
lialdi eigi nema 20—40°/0 leir (kaolín).
Hjer á landi er því miður eigi mikið af lcirjörð,
en víða eru þó leirblandanir, svo sem í bökkum með-
fram ám; á láglendi, sem myndað er af framburði ánna,
t. d. við Hjeraðsvötn, o. s. frv.
I holtum og melum er og víða leirjörð eða leir-
jafna (Lycopodíum), og nokkrum öðrum lægri jurtum, en mjög
lítið.
2) Hún er því kölluð þung jörð.