Búnaðarrit - 01.01.1890, Page 32
28
því hvorttveggja, og má skilja það á þann hátt, að sýr-
urnar myndi óleysanleg sambönd við kalk það eða
magnisíu, sem kalí losar úr sambandi sínu i jörðunni,
og haldist því kyr í smámoldinni.
Það er eingöngu smámoldin, sem hefir efnatökuaflið,
en hve mikið það er, fer eptir því, hversu mikið hún
inniheldur af vatnskenndum kísilsúrum tvöfald-söltum
(vandholdige Dobbeltsilikater), því það eru þessi sölt,
sem skipta kalki og magnisíu fyrir kalí, natrón eða
ammóníak1.
Þetta hafa menn sannfærzt um, með því að sundur-
leysa tvöfaldsöltin í jörðinni með saltsýru; þegar það
hefir gjört verið, þá hefir og smámoldin misst efnatöku-
aflið að mestu leyti. En með því að blanda jörðina
með tilbúnum kísilsúrum tvöfaldsöltum, þá hefir hún
fengið efnatökuafl, þó hún hafi eigi áður haft það. —
Vanalega hefir smámoldin því meira efnatökuafl, sem
hún er Ieirbornari, af því að leirjörðin er rík af vatns-
kenndum kísilsúrum tvöfaldsöltum.
Hve mikið jörð með jöfnu efnatökuafli getur bundið
af hinum uppleystu efnasamböndum, fer eptir því, hve
sterkur lögurinn er; því sterkari, sem hann er, því
meira bindur jörðin af hinum uppleystu efnasambönd-
um. En aptur á móti hefir það litla þýðingu, hvort
jörðin hefir lengri eða skemmri tíma til að taka efnin
eða samböndin, svo sem sjá má af fylgjandi töflu
(Tuxen).
50 gröm smámold tök
úr 100 hl.lagar
á 1 mín.
- 1 kl.stund
24---------
0,093 fosfors.
0.126 —
0.138 —
1) Hin kÍBÍlsúru tvöfaldsölt innihalda Bem sje: lcirjörð, ryð, kalk,
magnisíu o. s. frv.