Búnaðarrit - 01.01.1890, Qupperneq 50

46
fullsannazt, að það er sveppur, sem veldur saltpjetur-
sýrumynduninni. Og með ýmsum öðrum tilraunum liefir
orðið komizt að eiginlegleikum sveppsins að mörgu leyti.
Þannig er það sannað, að sveppurinn lifir eigi nema í
myrkri, eða, sem er hið sama, saltpjetursýra getur eigi
myndast nema í myrkri. Hitinn og rakinn í jörðinni
hefir og þýðingu ásamt ýmsu fl.
Hentugastur hiti fyrir myndun saltpjetursýrunnar er
+ 37°; sje hann meiri en + 55° eða minni en 5°, þá
hættir liíin alveg. Nokkur raki í jörðinni er nauðsyn-
legur, en mikil hleyta, sem hindrar loptið frá að kom-
ast að, er skaðleg; eins og það er líka nauðsynlegt, að
jörðin sje ósúr, því í súrri jörð hættir saltpjetursýru-
myndunin ekhi einungis, liéldur breytist saltpjetursýran
þar í ammóníak.
E>á hefir það nokkra þýðingu fyrir myndun saltpjet-
ursýrunnar, hver ammóníaksamböndin eru; brennisteins-
súrt ammóníak umbreytist seint, en það gjöra og hin
organisku holdgjafakenndu efuasambönd, sem blönduð eru
húmussýru.
í framræstri jörð er saltpjetursýrumyndunin fjörug,
einkum sje moldin smá, því loptið hefir þá svo nægan
aðgang alstaðar að jarðögnunum, og jörðin er þá líka
heitari.
Að vetrinum myndast engin saltpjetursýra í mat-
jörðinni vegna þess, að hlýindi vanta, en þetta er gott,
því annars myndi talsvert af henni missast úr jörðinni,
þar eð smámoldin eigi getur bundið hana.
Sjaldan er meira af saltpjetursýru í matjörðinni, en
x/io °/oo (1 pd- í 10 þúsund pd.); sambönd hennar eru
þar: saltpjetursúrt kalk, saltpjetursúr magnisía o.s.frv.
Brennisteinssýran (H2S04 eða +,0+0,,) finnst eink-
um í sambandi við kalk í’matjörðinni. Hún getur mynd-