Búnaðarrit - 01.01.1890, Side 110

106
heimilið, og lifa svo á lánaðri kornvöru, þegar kemur
fram á veturinn. Þessi dæmi eru máske ekki mjög
mörg, en þau eru of mörg, og það er sárt að sjá þau
koma fyrir ár eptir ár.
Mjer kemur ekki i hug að ætlast til, að bændur
hætti við fjárverzlun, nei, þvert á móti. Það leiðir
eðlilega af ástandi landsins og búnaðarháttum, að sauð-
fjeð hlýtur að vera ein af aðalverzlunarvörum sveita-
bóndans. Allir þeir bændur, sem jeg þekki, eins þeir,
sem verzla varlega og haganlega og græða á búskapn-
um eða standa sig vel, sem menn kalla, eins og hinir,
sem verzla ógætilega og búa miður, selja sauðfje með
einu eða öðru móti, meira eða minna. Flestir selja það
til kaupmanna, ýmist á fæti eða uppskorið, en allir að-
gætnir menn hugsa um að fá fyrir fjeð fullt verð og
verzla því ekki ónauðsynlega, þeir láta það fyrir nauð-
synjar, sem búið má ekki án vera, eða fyrir peninga.
Sumt láta menn til kaupafólks eða fyrir fisk, og getur
það opt verið alveg rjett að farið. Til eru efnabændur,
sem ekki selja fje til kaupmanna, sjómanna nje kaup-
staðarbúa, en þeir selja það samt, þeir selja það þá í
sveitinni; þeir slátra fjenu lieima og selja það uppskor-
ið til fátæklinganna í kring um sig á veturna og vor-
in fyrir ær og veturgamalt fje. Þeir sjá, að þetta er
miklu arðmeiri verzlun en að selja það í kaupstaðinn.
Það er hægt að sýna fram á, að þeir sem þannig lána
matvæli út úr búinu móti ám að vorinu, græða vanalega
á þeim viðskiptum 40—50°/0, en þessi verzlun er þann-
ig löguð, að það sem annar kaupanauturinn græðir, því
tapar hinn eða þá heldur nokkru meira, og það er því
í minnsta lagi 40—50°/0 skaði fyrir bændur, að farga
ánum síuum með þessu móti. Vanalega hef'ði þeimver-
ið betra að skera þær haustið áður. Bændur geta