Hugur - 01.01.1992, Qupperneq 85

Hugur - 01.01.1992, Qupperneq 85
HUGUR Hvernig Descartes erfornlegur 83 ábyrgð á einingu skilningarvitanna.10 En að minni hyggju er þetta alrangt. Meginhlutverk hins sameiginlega skilningarvits í kenningum fylgismanna Aristótelesar, og það sem það dregur nafn sitt af, er að sameina skilningarvitin. Hjá Plótínosi næst þessi sameining í skynjuninni sjálfri. Einingu skynjandans hjá Plótínosi leiðir af allsherjar nálægð óskiptrar skynjandi sáiar í hverjum næmum hluta líkamans. Sem tilraun til þess að sætta hina augljósu einingu skynjunarinnar og þá jafn augljósu staðreynd að skynjun verður gegnum ólík skyn- færi, er skoðun Plótínosar bersýnilega einfaldari en skoðun Alexanders. Ef mönnum á annað borð virðist þörf á því að gera ráð fyrir afli sem býr yfir þeim eiginleikum sem Alexander eignar hinu sameiginlega skilningarviti, hvers vegna skyldi þá einskorða það við miðstöðvarskynfærið? Meginhugsunin í því að gera ráð fyrir mið- stöðvarskynfæri er að gera grein fyrir einingu skynjunarinnar, þess vegna gerir Alexander ráð fyrir því að boðin berist fyrst frá ytri skynfærum til hjartans.* 11 En eins og Alexander veit getur engin kenning af þessum toga gert fyliilega grein fyrir einingu skynjunar- innar, því að ef miðstöðin hefur rúmtak, þá vakna aftur sömu spurningarnar um hvernig sætta megi fjöld skynboða og einingu skynjunarinnar - innan miðstöðvarinnar sjálfrar. Plótínos víkur þó mest frá Alexander þegar hann dregur frumspeki- legar ályktanir af þessari kenningu: Plótínos heldur því fram að kenningin um allsherjarnálægð sálarinnar í hverjum hluta sýni að sálin sé af öðrum verufræðilegum toga en líkamar (IV. 2. 1 .-2.; VI. 4. 1, 13-24). Líkamar, segir hann, einkennast af því að hafa rúmtak (megeþos), sem þýðir að þeim má skipta í hluta þar sem hver um sig er frábrugðinn öðrum hlutum og heildinni. (IV 2. 1, 60-61) Sálinni, aftur á móti, verður ekki skipt á sama hátt, þó að hún sé í líkamanum og spanni hann að einhverju leyti. Jafnvel þótt sálin sé í líkamanum er ekki hægt að skipta henni í ólíka hluta með líkamanum, sem sýnir, að dómi Plótínosar, að eðli hennar sé að hafa ekki rúmtak (IV. 2. 1-2; VI. 4. 1). Hjá Plótínosi er innri munur skilningarvitanna horfinn ásamt aðgreiningu þeirra og hins sameiginlega skilningarvits. Og þetta er 10 Sjá Edward W. Warrcn, „Consciousness in Plotinus," Phronesis 9, (1964), s. 88 nmgr. 11 Alexander, De anima, s. 60-61.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.