Hugur - 01.01.1995, Síða 22

20
Þorsteinn Gylfason
HUGUR
viljum gera það sem okkur ber að gera,1^ og þetta virðist einfaldast
að skilja sem svo að ef við gefum okkur að viljinn sé fyrir hendi þá
séum við röklega knúin til að fallast á niðurstöðuna. Með öðrum
orðum að þá leiði niðurstöðuna af forsendunum. Ef þetta er það sem
Kristján hefur í huga er það rangt hjá honum.
Lítum á ályktun:
Birtíngur er skemmtileg bók.
Ég vil lesa skemmtilega bók.
Þar af leiðir: Ég á að lesa Birtíng.
Ályktunin er ógild. Niðurstöðuna leiðir ekki af forsendunum. Það er
leikur einn að fallast á forsendurnar og neita niðurstöðunni. Til dæmis
get ég sagt að ég eigi heldur að lesa einhverja aðra skemmtilega bók,
eða þá að ég eigi heldur að hlusta á útvarpið—sem þýðir að sjálfsögðu
ekki að ég þurfi að neita því að ég vilji lesa skemmtilega bók.
Eins er þessi ályktun ógild:
Veiðileyfakerfi gerir þjóðfélagið réttlátara.
Ég vil stuðla að réttlátara þjóðfélagi.
Þar af leiðir: ég á að berjast fyrir veiðileyfakerfi.
Ég gæti barizt með því til dæmis að skrifa í blöðin eða ganga í
einhvern stjórnmálaflokk og hamast þar. Ályktunin er ógild vegna
þess að ég get auðveldlega neitað niðurstöðunni þótt ég játi
forsendunum, svo sem á þeirri forsendu að aðrir séu miklu betur til
þess fallnir en ég að fjalla um veiðileyfi í blöðunum, eða þá að ég
hafi annað og betra að gera við tíma minn en að atast í einhverjum
stjórnmálaflokki.
Svo að viljalýsingar eru ekki forsendur til viðbótar við gildisdóma í
gildum ályktunum þar sem niðurstöðurnar eru boð. Enda hafði ég
svolítið annað í huga upphaflega en Kristján virðist vilja gera úr því.
13 „Að vita og að vilja" í Þroskakostum, 37.