Hugur - 01.01.1995, Síða 102

100
Atli Harðarson
HUGUR
sömu aðferð til að hreyfa sig. Annað hreyfír sig með því að snúa
hjólum hitt með því að lyfta fótum og beygja hné.
Ef til vill dugar þetta dæmi af vélmennunum. Ég ætla samt að
bæta öðru við. Ef við lítum svo á að Flugleiðir og Norðurleið beiti
grunnaðgerðunum: hleypa farþegum inn ífarartœki, stýrafarartœkifrá
Reykjavík til Akureyrar og hleypa farþegum út úr farartæki þá getum
við sagt að þessi fyrirtæki noti sömu aðferð til að koma farþegum
milli Reykjavíkur og Akureyrar. Miðað við þetta val á
grunnaðgerðum fara þau eins að. En ef við lýsum því sem Flugleiðir
gera með grunnaðgerðum eins og að taka á loft og lenda þá fara þessi
fyrirtæki ekki eins að. Til að eigna þeim sömu aðferð þarf að velja
mjög flóknar og almennt orðaðar grunnaðgerðir.
í ljósi þessa getum við sett fram afstætt samsemdarmið um aðferðir
svona: Ef hægt er að lýsa því sem hlutur a gerir og því sem hlutur b
gerir með sömu grunnaðgerðum gl, g2, g3 o.s.fr. og báðir hlutirnir
framkvæma sömu röð grunnaðgerða að gefnu sama inntaki eða sömu
kringumstæðum þá fylgja a og b sömu aðferð miðað við þetta val á
grunnaðgerðum.
Af þessu leiðir að það er yfirleitt tómt mál að tala um að tveir
ólíkir hlutir vinni eins eða fylgi sömu aðferð í einhverjum algildum
skilningi. Ólíkir hlutir geta aðeins unnið eins eða eftir sömu aðferð ef
orðin „eins“ og „sömu“ eru skilin afstætt. Aðferðin er söm eða eins
miðað við tiltekið val grunnaðgerða.
Þegar sagt er að tveir hlutir vinni eftir sömu aðferð má alltaf spyrja
að hvaða marki? Er aðferðin bara söm rétt á yfirborðinu þannig að það
þurfi að skipta verkinu niður í mjög flóknar og almennt orðaðar
grunnaðferðir til að tala um að hlutimir fari eins að eða em aðferðirnar
eins alveg niður úr eða em þær eins á einhverju milliplani?
Heimspekingurinn Daniel Dennett stendur framarlega í flokki þeirra
sem telja að mögulegt sé að gæða tölvur raunverulegu viti og
skilningi. í frægri ritgerð sem heitir „Cognitive Wheels: The Frame
Problem of AI“ kallar Dennett skýringar á mannlegu hugarstarfi sem
stangast á við alla líffræði „hugsanahjól" og líkir þeim þannig við
300 ára gamlar skýringar á hreyfingum vöðva og beina sem gerðu ráð
fyrir að mannslíkaminn væri vél með reimum, hjólum og öðrum
búnaði sem stingur í stúf við alla líffræði. í þessari grein segir
Dennett að margir andmælendur gervigreindar séu sannfærðir um að