Hlín - 01.01.1960, Side 110
108
Hlin
Formáli Sturlungu.
(Brot.)
Guðni Jónsson, prófessor.
Sturlunga saga er aðallieimild vor um menn og við-
burði hjer á landi á 12. og 13. öld. — Einkum er hún efn-
isrík og margfróð um tímabilið frá því um 1200 og fram
til loka Þjóðveldisins. — Eigi er þó svo að skilja, að urn
almenna þjóðarsögu sje að ræða í líkingu við íslendinga-
bók Ara fróða, svo eitt glögt dæmi slíkrar sagnaritunar
sje nefnt, heldur beinist frásögn Sturlungu lyrst og fremst
að einstökum mönnum og sögu þeirka, Hún er framar
öllu persónusaga. — Menn þeir, er við sögu koma, eru
svo margir, að firnum sætir, en lítil sem engin grein er
gerð l'yrir mörgum jreirra, og gerir þetta Sturlungu nokk-
uð flókna og erfiða aflestrar í fyrsta bragði. — Það er eins
og lesandinn komi inn í nokkurskonar völundarhús. —
Honum verður villugjarnt fyrst í stað, en smám saman
lærir hann að átta sig, og út kemur hann um síðir stórum
ríkari að margskonar fróðleik.
Það er og sannast mála, að Sturlunga hefur upp á
rnargt að bjóða. — Hún er brunnur, sem seint verður þur-
ausinn. — Jafnvel þaullesnir Sturlungumenn reka sig á
eitthvað nýtt við hvern lestur, eitthvað, sem þeir hala
ekki veitt athygli áður eða skilið á annan veg. — Persón-
urnar, sem við sögu koma, eru nær óteljandi, og sama er
að segja um atvikin, stór og smá, er bregða margvíslegu
Ijósi yfir daglegt líf þjóðarinnar í stríði og friði. — Þar
má kynnast mönnum af margri gerð og af öllum stigum
hins íslenska þjóðfjelags þeirra tíma.
Eins og kunnugt er, er Sturlunga safnrit eða samsteypu-
rit, þar sem margar eldri sögur frá ýmsum tímum og eftir
ýmsa liöfunda, eru feldar saman í eina heild, í jjví skyni