Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Síða 37

37
í Aðalnámskrá leikskóla (1999) er nánar fjallað um markmið foreldrasamstarfs. Þar
er meðal annars rætt um að kynna foreldrum starfsemi leikskólans og starfsfólkið.
Einnig ber skólanum að afla upplýsinga um uppeldisviðhorf og aðstæður foreldra,
skapa umræðuvettvang fyrir skoðanaskipti um uppeldi barna og stuðla að þátttöku
foreldra í leikskólastarfinu. Lögð er áhersla á að foreldrar beri frumábyrgð á uppeldi
og velferð barna sinna en jafnframt beri starfsfólki að upplýsa foreldra um þroska
barnsins og stöðu þess í leikskólanum. Bæði lögin og aðalnámskráin taka þannig af
allan vafa um að frumkvæðið að foreldrasamstarfi skal koma frá leikskólunum.
í Fjölmenningarstefnu fyrir leikskóla í Reykjavík (2006) sem tekin er saman fyrir
Menntasvið Reykjavíkur kemur fram að í foreldrasamstarfi beri leikskólum að vinna
gegn hvers konar fordómum og misrétti. í stefnunni er meðal annars gert ráð fyrir
stuðningi tvítyngdra kennara sem tala móðurmál barnsins og styðja við aðlögun þess,
auk þess sem þeir aðstoða við foreldrasamvinnu og hjálpa til við að byggja upp traust
milli leikskóla og foreldra.
rannsók­nin
Rannsóknin sem hér er greint frá fór fram í Sjávarborg á árunum 2001–2004 í nánum
tengslum við þróunarverkefnið og markmiðið var að meta áhrif þess á börnin, starfs-
fólkið og foreldrana. í viðtölum við starfsfólk í upphafi rannsóknarinnar kom í ljós
að samstarf við foreldra af erlendum uppruna var lítið og í sumum tilvikum vissi
starfsfólkið jafnvel ekki frá hvaða landi sum erlendu börnin í leikskólanum voru.
Lítil sem engin umræða var um fjölmenningarleg málefni eða sérstöðu erlendu barn-
anna og þeim var ekki sinnt sérstaklega. Lítil samskipti við erlendu foreldrana má
meðal annars skýra með tungumálaörðugleikum og óframfærni bæði starfsfólks og
foreldra.
Eins og fram er komið var eitt af markmiðum þróunarverkefnisins að efla samstarf
við foreldra og var markvisst reynt að finna leiðir til þess. Meginspurningar rann-
sóknarinnar snúast um það hvaða leiðir reyndust vel til að efla samstarf við erlenda
foreldra og hvaða áhrif aukin samskipti höfðu á starfið og börnin í leikskólanum. í
umfjöllun um niðurstöður rannsóknarinnar fléttast því óhjákvæmilega saman lýsing
á einstökum þáttum þróunarverkefnisins og mat á árangri.
Rannsóknin var eigindleg og byggðist á viðtölum við starfsfólk og foreldra og þátt-
tökuathugunum í leikskólanum. Viðtölin voru hálfopin, um það bil klukkustundar-
löng, tekin upp á segulband og afrituð nákvæmlega.
Viðtöl voru tekin við sex­tán foreldra barna af erlendum uppruna, allra nema tveggja
barna. Níu foreldrar eru frá asíu, fjórir frá Evrópu og þrír frá afríku. Viðtölin fóru
fram á heimilum viðmælenda á árunum 2002–2004. Flest viðtölin fóru fram á íslensku,
þrjú á ensku og einu sinni var kallaður til túlkur að ósk viðmælanda. í viðtölunum
var spurt um ástæður flutnings til íslands, líðan og aðstæður á íslandi, móðurmál
og íslenskukunnáttu og væntingar til leikskólans, menntunar og framtíðar barnanna.
Einnig voru foreldrarnir spurðir um þróunarverkefnið og starfið í leikskólanum.
Tíu einstaklingsviðtöl voru tekin við starfsfólk á árunum 2001–2004. í viðtölunum
anna ÞorBjörg ingó­lfs­dó­ttir, els­a s­igríð­Ur jó­ns­dó­ttir