Morgunn - 01.12.1966, Side 7

MORGUNN
85
dýrin. Líkaminn er í svo litlu samhæfi við náttúruna, að
hann þarf að vinna baki brotnu fyrir nauðsynjum sínum,
þar sem flestum dýrum er harla auðvelt að bera sig eftir
björginni. Líkamleg þreyta og þjáning er því hlutskipti
mannsins í miklu stærri mæli en á sér stað um dýrin. Við
þetta bætist svo hin andlega vansæla mannsins, áhyggjur,
kvíði, brostnar vonir, iðrun, sorgir og þungir harmar.
En þrátt fyrir þetta allt hefur þó maðurinn hæfileika til
þess að skapa sér dýpri og varanlegri hamingju og lífsfyll-
ing og þroska en nokkur önnur vera jarðarinnar. Og þetta
er ekki á sama hátt og hjá skepnunum eingöngu komið und-
ir þæging líkamlegra þarfa eða ytri aðstæðum, heldur undir
viðhorfi okkar sjálfra sem hugsandi manna til lífsins og til-
verunnar. Þess vegna er hin mikilvægasta spurningin, að
því er manninn snertir, ekki þessi: Hvernig er lífið? heldur
hitt: Hvað er lífið, og hvað ertu sjálfur? Hver er tilgangur-
inn, markmiðið, takmarkið? Ertu fyrst og fremst bara lík-
aminn, hrörnuninni og dauðanum ofurseldur og háður? Eða
ertu lifandi sál, sem átt eilífa vaxtar- og þroskamöguleika
fyrir höndum? Eru hin raunverulegu verðmæti þín líkt og
skepnunnar, fyrst og fremst maturinn, sem þú ótur, og sú
ytri aðbúð og kjör, sem þú nýtur um stutta stund? Eða eru
verðmæti þín fyrst og fremst ósýnilegs eðlis og eilífrar
náttúru?
Þessum spurningum hafa trú og heimspeki verið að reyna
að svara á iiðnum öldum, og eru það enn. Þau svör er ekki
unnt að rekja hér, enda eru þau mörg og mismunandi. Enda
þótt mörg þessi svör séu harla spakleg og sum sýnist bein-
línis vera innblásin fyrir áhrif æðri vera og jafnvel guðs
sjálfs, og feli vafalaust mörg í sér mikla vizku og sannleika,
þá eru þau eigi að síður að því leyti svo frábrugðin hinni
efnislegu og áþreifanlegu þekkingu, að það er ekki unnt að
sanna þau á þann veg, að maðurinn verði og hljóti að beygja
sig fyrir slíkri hugrænni þekkingu, hvort sem hann vill eða
vill ekki, líkt og hann t. d. verður að beygja sig fyrir þyngd-
arlögmálinu. Því er það, að menn velja eða hafna slíkum