Morgunn - 01.06.1975, Blaðsíða 34

32
MORGUNN
ándu aldar var stórglæpamanni, er játað hafði á sig fjögur
morð, refsað með kviksetningu. Sú kviksetning hefir verið,
að vísu hræðileg, en ekki líkt því svo ógurleg sem flestar
aðrar. Þannig hefir hann vitanlega ekki verið grafixm í kirkju-
garði, og fráleitt heldur í kistu, og hann hefir því, að ætla
má, strax kafnað. Hann hefir fengið nokkuð svipaðan dauð-
daga og þær mörgu konur sem lentu í Drekkingarhyl á Þing-
völlum, sumar alsaklausar, aðrar lítt sekar að hugmynd nú-
timanna. Og Þingvellir, með öllum síniun aftökustöðum og
dysjum, er okkur sagt að sé heilagur staður. Heilagleikann
draga að vísu þeir fáu memi í efa sem hafa hugarfar Þórðar
gellis, en hinu neitar enginn, að mestur sögustaður landsins
eru þeir. Og það er vitaskuld annar handleggur. Dulskyggnir
menn hafa þótzt sjá fleira á Þingvöllum en heilagleikann einn,
en vel má það vera markleysa.
Á erlendum tungum er til geysilegur fjöldi rita um kvik-
setningar, og meðal hins merkasta má eflaust telja að sé bók
ein Premature Burial er út kom í London í árslok 1896, eftir
tvo gagnmerka lækna, William Tebh og E. P. Vollum, en
báðir gegndu mjög ábyrgðarmiklmn embættum. Þetta er mik-
ið rit, 400 blaðsíður, og byggt á geysilega víðtækum rann-
sóknmn, gerðum víðsvegar um heim og rnálið rannsakað allt
aftur í fornöld. Höfundarnir tóku það ráð, að tala allstaðar í
fyrstu persónu eintölu, og segjast hafa gert það fyrir þá sök,
að í allri bókinni sé ekkert það orð, er þeir vildu ekki hvor
um sig hafa sagt. Liklega er enn ekkert það rít, er með öllu
geti komið í stað þessarar bókar. Hin þrotlausa notkun henn-
ar á enskum bókasöfnmn leiðir óumflýjanlega til þeirrar álykt-
unar. Enn er hún hið mikla heimildarrit lækna, sagnfræð-
inga og sálarrannsóknarmanna. Því skiljanlega á hún einnig
erindi við hina síðasttöldu, og hún er ein þeirra heimilda, er
Dr. R. Crookall telur sig hafa stuðst við, er hann samdi hina
gagnmerku bók sína (um dauðann), The Great Adventure,
sem íslenzkir sálarrannsóknarmenn munu kannast við.
Aldrei hafði sá, er þetta ritar, efast mn það, að kviksetn-
ingar hlytu að hafa verið nokkuð tíðar gegnum aldirnar. En