19. júní - 19.06.1982, Blaðsíða 6

Kvennalisti
Meginmarkmið hins nýja félags var að
berjast fyrir kosningarétti og kjörgengi
kvenna til jafns við karla. En svo œxlaðist
að einmitt á stofnári KHKÍ öðluðust kon-
ur þessi réttindi hvað sveitarstjórnir varð-
ar. Árið 1908 áttu að fara fram sveitar-
stjórnarkosningar í Reykjavík og því var
fyrsta stórverkefni félagsins að beita sér
fyrir því að konur vœru þar í kjöri. í
samvinnu við önnur félög kvenna í bœn-
um var boðinn fram kvennalisti með fjór-
um konum og það óvœnta gerðist að þær
komust allar að. Kvennaframboðið árið
1908 var rnerkisviðburður í sögu kvenna
almennt og KRFÍ sérstaklega, en á öðrum
Vlð þetta borft sátu m. a. ýmslr úr stjórn KRFl. Vlnstra megln sltja Guðrún Gísladóttir,
Brynhlldur Kjartansdóttlr, Ragna Ragnars og Oddrún Krlstjánsdóttlr. Hægra megln
sjást þær Valborg Bentsdóttlr og Björg Einarsdóttir.
sjálfboðavinnu til að byrja með en síðan
unnu verkið fastar gæslukonur á launum
frá KRFÍ. Smám saman tók svo bærinn
þetta verkefni í sínar hendur. Hér var um
brautryðjendaverk að ræða þar sem þetta
var fyrsti gæsluvöllur l'yrir börn í bænum.
Pá beitti Kvenréttindafélagið sér fyrir
stofnun Mœðrastyrksnefndar árið 1928
en tildrög að stofnun hennar voru Jiau að
reyna að bæta kjör ekkna tneð sérstökum
styrkjum. Fvrir forgöngu KRFÍ var
nefndin stofnuð með Jiátttöku 15 kvenfé-
laga í Reykjavík og var ákveðið að starf
hennar skvldi ná til allra kvenna sem áttu
einar fvrir heimili að sjá, ógiftra mæðra
og fráskildra jafnt sem ekkna.
Meginmarkmið Mæðrastyrksnefndar
var að vinna að Jiví að viðurkennd yrði
skylda þjóðfélagsins við ekkjur og aðrar
einstæðar mæður með |iví að veita þeim
ekki aðeins meðlög með börnum heldur
og mæðralaun svo að afkoma heimila
þeirra yrði tryggð. Það tók að vísu mörg
ár að fá þessum markmiðum framgengt
til fulls en með ótrauðu starfi og linnu-
lausum (irýstingi á ylirvöld og lagasmiði
voru þessi sjónarmið að lokum viður-
kennd í tryggingalöggjöf landsins.
Verkalýðsfélag og vinnumiðlun
Réttindamál mæðra og barna voru
lengi ein stærstu málin á verkefnalista
Kvenréttindafélagsins en félagið lét sig þó
engu síður varða hag þeirra kvenna sem
unnu fyrir sér utan eigin heimilis, flestar
fyrir smánarlega lág laun. Þannig var
verkakvennafélagið Framsókn stofnað
fyrir tilstilli KRFÍ þegar árið 1914 og áttu
þær Jónína Jónatansdótlir, fyrsti formað-
ur Framsóknar, og Bríet Bjarnhéðinsdótt-
ir frumkvæði að (jví (jjóðþrifaverki, en
þetta var fyrsta verkalýðsfélag kvenna
Formaður KRFÍ veltir vlðtöku helllaóskum og gjöfum frá formannl Bandalags kvenna í
Reykjavík, Unnl Schram.
Ekki er úr vegi að rifja upp fáein atriði
um afmælisbarnið á 75 ára ferli þess.
Eins og (lestum mun kunnugt var félagið
stofnað árið 1907 fyrir forgöngu Bríetar
Bjarnhéðinsdóttur. Hún hafði á ferðum
sínum um Norðurlönd kynnst félögum
kvenna er höfðu á stefnuskrá sinni að
vinna að því að konur fengju full stjórn-
málaleg réttindi á við karlmenn. Árið
1906 sat hún þing Alþjóðasambands
kvenréttindafélaga í Kaupmannahöfn og
þar var hún eindregið hvött til að beita
sér fyrir stofnun slíks félags á íslandi. Er
heim kom fékk hún til liðs við sig nokkrar
málsmetandi konur í Reykjavík og 27.
janúar 1907 var félagið formlega stofnað
að heimili Bríetar í Þingholtsstræti 18.
Stofnfundinn sátu 15 konur og var Bríet
kosin formaður Hins íslenska kven-
réttindafélags — en það var upphaflegt
nafn KRFÍ.
stað í blaðinu er hans getið nánar þar sent
fjallað er um nýafstaðin kvennaframboð
suiinan lands og norðan.
Mæður og börn
KRFÍ sneri sér einnig lljótt að öðrum
brýnum málefnum er máttu verða konuin
til framdráttar. Þar lilaut að vega þungt
að efla þjónustu við börn og mæður og
árið 1915 tók félagið sér fyrir hendur að
láta reisa barnaleikvöll við Grettisgötu.
Félagskonur öfluðu til hans fjár að mestu
leyti sjálfar og liöfðu eftirlit með fram-
kvæmd verksins. Er leikvöllurinn var
6