19. júní - 19.06.1982, Page 33

frá Ilrafnagili vinnuálagi kvenna.
Hann segir, að þegar ljðsið kom inn
settust allir upp, sem sofið höfðu í
rökkrinu, og tóku til vinnu sinnar:
ka rlmenn að kemba og prjóna og
konur að spinna og prjóna. Þá segir
hann orðrétt: „Oft sat kvenfólkið líka
uppi í rökkrinu til þess að vinna að
ákvæðisverki sínu, kom því ekki af
óðruvísi. En það var ákvæðisverk
vinnukonu, sem þótti vel liðgeng, að
prjóna eina alsokka á dag eða vinna
að öllu (keinba og spinna) í einn
sokka og prjóna hann. Til þess urðu
sumar að leggja á sig vökur“. Af Jtessu
má sjá að löngum hefur ákvæðisvinn-
an verið hörð svipa á konur. Karl-
menn sluppu betur og fengu að halda
hvíldartíma sínum.
Fyrir hefur komið, þegar óréttlætið
var orðið óbærilegt, að konur hafi
sagt: Ilingað og ekki lengra, nú er
nóg komið! Skemmst er að minnast
aðgerða hjúkrunarfræðinga nú í vor
°g fóstra í fyrra. Slíkum konum liefur
verið sýnd full harka, bæði fyrr og
nú. í bókinni Myndir og minninga-
brot eftir Ingveldi Gísladóttur segir
frá kvenskörungnum Guðrúnu Þor-
leifsdóttur sem árið 1916 var rekin úr
kaupavinnu með barn sitt vegna þess
að hún neitaði að sjá um þjónustu-
brögð á fatnaði kaupamanns í hvíld-
artíma sínum. Guðrún, sein var harð-
dugleg og stóð allan daginn við slátt
eins og karhnaður, kærði málið fyrir
sýslumanni. llún varði mál sitt sjálf
°g voru dæmdar skaðabætur. Sagt er
að eftir þetta hafi að mestu lagst nið-
ur Jjar um slóðir sá siður að ætlast
væri til að kaupakonur tækjust þann-
'g á hendur þjónustubrögð á kaupa-
mönnum.
Nánast allar konur vinna heimilis-
störf. Utivinnandi konur vinna bœði
uti og heima, en Jtað vill oft gleymast
1 hita umræðnanna, líklega vegna
þess að heimilisstörfin eru ósýnileg.
bau eru Jteirrar náttúru að sjást ef
J»au eru ekki unnin.
Heldur hefur dregið úr karpinu um
það hvort konur eigi að vinna utan
heimilis eða ekki, enda er útivinna
kvenna staðreynd sem ekki verður lit-
‘ð framhjá og konum í atvinnulífinu
Ijölgar stöðugt. Hvernig gæti íslenskt
l>jóðfélag staðist án vinnu kvenna í
atvinnulífinu sem og á heimilunum?
Konurnar eru hvorki meira né minna
en 45.9%, eða tæpur helmingur af
fólki á íslenskum vinnuinarkaði.
Atvinnulífið þarf á konunum að
halda og konurnar þurfa á tekjunum
að ludda. Þótt lítill hópur kvenna
kunni að geta „valið“ hvort Jiair vilji
vera alfarið heimavinnandi alla sína
starfsævi eða ekki, þá er sá hópur svo
fámennur að hann segir lítið þegar á
heildina er litið. Auk þess telst Jiað til
sjálfsagðra mannréttinda að geta
unnið fyrir sér sjálfur.
Foreldrar ungra barna hal'a sér-
stöðu sem kallar á samfélagslegar úr-
lausnir, en allir vita að erfitt er að
sameina barnauppeldi fullri útivinnu
beggja foreldra.
Um heimilisstörf og barnauppeldi
verður fjallað annars staðar í Jiessu
blaði. í þessari grein er leitast við að
fá samanburð á launum karla og
kvenna og nokkra yfirsýn yfir helstu
kvennastéttir landsins.
M. g. kr.
Konur langtum tekjulægri
í skýrslu Framkvæmdastofnunar
ríkisins, Vinnurnarkaðurinn 1980,
sein kom út í apríl 1982, er að finna
eftirfarandi línurit. Hér sést hvernig
meðalatvinnutekjur dreifast eftir
aldri og kyni:
Meðallaun á mannár eru 53%
hærri hjá körlum en konum. Ilér
hafa hlutastörf og vinna part úr ári
verið reiknuð eins og um fullt ársverk
væri að ræða. Launamunur sem nem-
ur 53% hlýtur að teljast gífurlega
ntikill. Hafi kona 8.000 kr. í laun á
mánuði hefur karl rúmlega 12.000
kr.
Einnig kemur fram í skýrslu Fram-
kvæmdastofnunar að karlar hafa að
meðaltali 26% lengri vinnutíma en
konur og mun meiri yfirvinnu, sem er
hærra borguð. Þegar litið er á laun á
vinnustund eru konur með um 16%
lægri laun en karlar. Konur á íslandi
eru því langtum tekjulægri en karlar.
Konur í Alþýðusambandi
Islands
Nýjustu tölur um fjölda launþega
innan ASÍ eru frá árinu 1980. Þá
voru konur 27.120 af 58.065 fé-
lögum, eða 47%. Þrátt fyrir jafnvægi
í félagafjölda bregður svo við að í 15
manna miðstjórn ASÍ eru aðeins 2
konur, eða 12%, og í 72 manna
samninganefnd eru 19 konur, eða
26%.
Hvernig skyldi standa á slíkum
mismun innan sjálfrar verkalýðs-
33