19. júní - 19.06.1982, Blaðsíða 56

... eða Ásta og ástin. Saga Jónsdóttir og Þórhallur Sigurðsson í hlutverkum sínum í
sama leikriti.
allri skynserni til þess að komast hja
því hlutskipti, sem ntóðir hennar
fékk, leitar hún óbeinlínis eftir því,
þegar hún fær sér vinnu við meðferð
geðsjúkra. Og hvernig sem liún
streitist á rnóti, getur hún ekki komið
í veg fyrir að hin kvenlega fórnarlund
nái að lokum tökum á henni, en þá er
hún h'ka komin í þá aðstöðu að hún
veit ekki sitt rjúkandi ráð. Margir
hafa gagnrýnt lokaatriði leikritsins,
þar sem þau Asta og Arnaldur sam-
einast. En mér finnst það fallegt, þótt
sorglegt sé. Það sýnir, að þegar tvær
manneskjur mætast í dýpstu örvænt-
ingu, þá eru þær jafnar — hvorug
hinni máttugri.“
— En ekki er það slíkt jafnrétti,
sem við höfum verið að keppa að?
„Það er a. in. k. sorglegt, ef fólk
getur ekki fundið skárri leið til jafn-
réttis en að niðurlægja hvort annað.
Ég hef verið gagnrýnd fyrir vitlausa
kvennapólitík í þessu leikriti, og það
finnst tnér ósanngjarnt. Ég held að
það sé hvorki vond né vitlaus
kvennapólitík að benda á að kvenna-
baráttan hefur fært okkur ýmis ný
vandamál sein valdið geta þjáning-
um. Það er miklu fremur hættulegt
að loka augunum fyrir því, að vanda-
málin leysast ekki í eitt skipti fyrir
öll. Að sumu leyti eru markmið
kvennabaráttunnar þegar í höfn. Til
dæntis höfum við fullt lagalegt jafn-
rétti á við karla. En þegar slíkum
stóráfanga er náð er eðlilegt að upp
korni deilur og átök um nánari
útfærslu. Á sítium tíma voru nálega
allir íslendingar sammála um
lýðveldisstofnunina, en svo hélt auð-
vitað stéttaharáttan áfram. Þess
vegna segi ég að réttindabarátta
kvenna hér á landi sé koinin nægilega
langt til þess að hægt sé að deila hart
um frarnhaldið — eins og gert er.
Inntak baráttunnar er að konur og
raunar sérhver einstaklingur geti val-
ið sér lífsbraut við sitt hæfi, og hrædd
er ég um að það fari ekki síður eftir
stéttarstöðu konunnar en kynferði
hennar, hvernig til tekst.“
Snöggt umrót ó högum okkar
„Annars hafa viðbrögð fólks við
leikritinu verið af ýmsu tagi,“ heldur
Steinunn áfrain. „Margir hafa verið
afar jákvæðir og fundist það
56
skemmtilegt, nærgöngult og satt.
Einstaka hafa orðið reiðir, aðrir látið
sér fátt urn finnast og til eru þeir sem
ekkert hafa séð í leikritinu annað en
botnlausa örvæntingu. Og vissulega
lýsir það örvæntingu, þótt ekki hafi
það verið meining mín að segja að allt
þetta brölt okkar á undanförnuin
áruin hafi einungis leitt yfir okkur
þjáningar. Það er líka búið að vera
gaman — rnjög gaman. Á hinn bóg-
inn hefur mér stundum fundist sem
þetta umrót á högum kvenna á síð-
ustu árum hafi gengið svo snöggt yfir,
að við höfum ekki almennilega náð
að fóta okkur. ( því skyni meðal ann-
ars stillti ég upp þremur kynslóðuin
íslenskra kvenna, sem tiltölulega lítill
aldursmunur skilur að, en liafa hlotið
inismunandi mótun og viðhorf til lífs-
ins. Kvennabaráttan hefur snert þær
með mismunandi hætti. Að vissu leyti
eru þær allar fórnardýr, þótt hin nýju
viðhorf hafi auðvitað fært þeim
margt jákvætt.“
— Ilvort er þér meira virði starfs-
fraini eða einkalíf?
„Ég vil hafa hvort tveggja. Ég vil
að allar konur geti haft hvort tveggja.
Saint tel ég að móðurtilfinningin
valdi því, að á vissu skeiði ævinnar
verður konunni starfsframi ekki eins
mikilvægur og karlmanni. Það er
henni svo mikils virði að ganga með
barn, fæða það og fylgjast með því
vaxa og dafna að það yfirskyggir flest
annað. Við sjáuin datmin allt í kring-
um okkur. Ilér og þar eru konur, sem
virðast eiga vísa braut til velgengni
og frama, en vilja svo allt í einu snúa
við blaði og eignast börn. Ekki af því
að einhverjir segi þeim að gera það,
lieldur af innri þörf. Vitaskuld þarí
samfélagið að koma til móts við kon-
ur og gera þeim kleift að sinna bu'ði
starfi og börnum, en við megum þó
ekki skella allri ábyrgð af börnununt
okkar yfir á samfélagið. Ábyrgðina
hljóta foreldrarnir fyrst og fremst að
bera og þá uppskera þeir líka
hamingju og þroska. Að öðrum kosti
höfum við ekkert nema sambands-
leysi og óhamingju upp úr krafsinu.“
— Og þér finnst að ábyrgðin á
börnum hvíli þyngra á móður en
föður?
„Ég hugsa að flestum konum finn-
ist það. Ilitt er svo annað mál hvernig
það ætti að vera. Mér finnst mikið
skorta á að karlar almennt taki sinn
skerf. Einnig að þeir sæki sinn rétt.
Af hverju sætta íslenskir karlmenn
sig við að löggjafinn bjóði þeim að
taka einn mánuð af fæðingarorlofi
eiginkvenna sinna, hali þeir áhuga á
að sinna nýfæddu barni? Af hverju
herjast þeir ekki f’yrir sérstöku fæð-
ingarorlofi fyrir feður en láta konuna
í friði með sína þrjá mánuði, sem eru
alger lágmarkstími fyrir hana til að
jafna sig eftir barnsburð. Það er
nefnilega eitt sem aldrei má gleymast
í öllu þessu jafnréttistali. Það er kon-
an sem gengum með börnin og fæðir
þau og því verður aldrei breytt. Við
getum breytt svo mörgu öðru.“