Sameiningin - 01.09.1920, Qupperneq 9

231
Þórðar Þorlákssonar biskups í Skálholti. Komst hann
brátt í mikla kæreika hjá biskupi; fékk kennaraembætti
við Skálholtsskóla næsta ár; síðan var hann skipaður
kirkjuprestur þar á staðnum, og varð upp frá því vildar-
maður og hægri höncl biskups, sem um þær mundir var
farinn mjög að heilsu.
Þórður biskup andaðist í miðjum marzmánuði 1697.
Hafði hann litlu fj’rir dauða sinn látið senda til konungs
beiðni um að Vídalín fengi biskupsembættið eftir sinn
dag. Um vorið fór Jón utan og sókti um embættið. Þeg-
ar til Hafnar kom, reyndist engin vanþörf á því, að hann
liti eftir sínum hag um veitinguna, því að einn af gæð-
ingum konungs, Nils Juel flotaforingi, lagði mikið kapp
á að fá vildarmann sinn einn danskan hafinn til biskups-
tignar í Skálholti. Lá við sjálft, -að Jón misti af em-
bættinu. Þó varð það úr, meðfram fyrir tilhlutun Árna
Magnússonar prófessors, að Jón var skipaður biskup í
Skálholti. Tók hann biskupsvígslu vorið 1698.
Vídalín var maður skapstór og fylginn sér, og
reyndist hann brátt aðsópsmikill í biskupsembættinu.
Hann tók nokkuð liart á brotum klerka og lét þá sjaldan
sleppa við hegningu, þegar þeir höfðu eitthvað til saka
unnið. Sú röggsemi mæltist misjafnlega fyrir, sem vænta
inátti, því að aldarhátturinn var laus á kostum í siðferð-
issökum og klerkar ekki vanir ströngum aga. Óánægjan,
sem af þessu hlauzt, var vafalaust völd að flestum deil-
um biskups og málaferlum.
Ónærgætinn eða harðgeðja var Jón biskup þó alls
ekki. Hann var einmitt frámunalega brjóstgóður mað-
ur; enda hefir íslenzk alþýða lagt á minnið þann kostinn
í fari hans öðrum dygðum fremur, svo sem auðsætt er á
munnmælasögum þeim, er af honum eru sagðar. Hann
var örlátur við fátæka og vægur í kröfum við landseta
biskupsstólsins. Þó græddist honum von bráðar fé, því
að hann var dugnaðarmaður í öllum greinum og stór-
huga.
Svo sem vænta mátti af slíkum manni, þá var Vída-
lín vægur við lítilmagna, en kappsamur og óhlífinn, þeg-
ar stórbokkar áttu í hlut; þoldi illa yfirgang og stífni
slíkra manna. Um þær mundir lá einmitt sú öld í landi,