Sameiningin - 01.09.1920, Blaðsíða 11

233
síðari förinni, þrevttur og lasinn, barst honum sú fregn,
að mágur hans, Þórður Jónsson prófastur á Staðarstað,
í Snæfellsnessýslu, væri látinn. Biskup brá þegar við og
lagði isamdægurs af stað aftur að heiman áleiðis vestur
að Staðarstað, til þess að veita mági sínum hinstu þjón-
ustuna. Ætlaði hann norður um Kaldadalsveg, en
veiktist á leiðinni, og andaðist úr lungnabólgu í sæluhúsi
við Hallbjarnarvörður, þar uppi á fjallveginum, þrítug-
asta ágúst 1720. Þar heitir síðan hiskupsbrekka. Jón
Vídalín var jarðaður í Skálholti sjötta september. Má
vafalaust með sanni segja, að þar hafi verið moldu aus-
inn hinn allra mælskasti kennimður, s'em Island hefir
eignast.
En rödd Vídalíns var ekki þögguð niður í dauðanum.
Hann hafði ritað og gefið lít margar guðsorðabækur, er
sumar urðu handgengnar alþýðu, en engin þó eins og hús-
lestrabók hans, sem vanalega er kölluð “Jónsbók” eða
“Vídalíns postilla.” Sú bók hefir náð meiri hylli meðal
Islendinga heldur en nokkur guðsorðabók önnur, að und-
anteknum Passíusálmunum. Og bókin átti þær vinsæld-
ir skilið, því að hiín ber af flestu öðru prédikanamáli ís-
lenzku eins og gull af eiri, og þolir jafnvel samanburð
við mörg meistaraiverk erlend, sem fræg hafa orðið í
sömu grein. Þar fara saman flestir þeir eiginleikar, sem
andlega ræðusnild geta prýtt: kunnugleikur frábær á
biblíunni, svo að í hverri prédikun er vitnað í fjöl-marga
ritningarstaði, sem eiga hver öðrum betur við efnið;
náin kynni við allskonar fróð'leik annan, sem notaður er
í ræðunum óspart, en aldrei út í hött; liðugt mál, heppið
og j)róttmikið orðarval; ferskleikur og tilbreytni, -sem
vekur lesandann, en lieldur honum þó við efnið; kjarn-
yrði hæfin og ógleymanleg, svo að segja á liverri blað
síðu. En kostir þessir bera þó, aldrei ofurliði. megin-
ágætið sjálft, sem er heill og hiklaus kristindómur, þrung-
inn eldlieitum siðferðisáhuga, óhlífinn við syndir allar,
en mildur jafnframt og huggunarríkur, þegar um náðar-
erindið er að ræða. Þó ber þar meira á eldinum, en á
blíðunni. Vídlín fer sjaldan bónarveg að áheyrandanum,
eins og kennimenn tíðka, og líklega langt um skör fram..
nú á dögum. ITann kemur fram oins og spámennirnir-